Lezers omarmen experiment

Veel Nederlandse wetenschappers hebben het wel gehad met de cultuur van glimmende onderzoeksresultaten. Honderden onderzoekers reageren instemmend op het plan van onder meer de Volkskrant om wetenschappers eerst op hun onderzoeksopzet, en dan pas op de uitkomsten te beoordelen. Enthousiasme bestaat opvallend genoeg uit alle wetenschapstakken, van alle universiteiten, en niet alleen van jonge onderzoekers, maar vaak ook van hoogleraren.

Dat blijkt uit de reacties op het project 'Ware wetenschap', dat de komende weken van start gaat. Voor de jaarwisseling plaatste de Volkskrant een oproep: de krant wil een aantal onderzoeken beoordelen vóórdat ze plaatsvinden, op basis van de opzet alleen, en belooft over de geselecteerde studies te berichten, ongeacht hun uitkomst - mits ze volgens de opzet worden uitgevoerd. De krant wil daarmee aanhaken bij de discussie over de neiging van vakbladen om alleen maar 'mooie resultaten' te laten zien.

De oproep leverde enkele honderden overwegend enthousiaste mailtjes, telefoontjes en berichten via sociale media op, en zestig inzendingen van onderzoeksvoorstellen, waaruit de redactie de komende weken een selectie maakt. Een 'geweldig plan', oordelen onderzoekers haast eensgezind; een 'supergoed initiatief'.

In Amsterdam hadden promovendi communicatiewetenschap Annemarie van Oosten (UvA) en Anika Kranenburg (VU) al een Facebookpagina opgezet voor 'proposal based publishing'. 'Te gek om te horen dat anderen hetzelfde idee hebben', meldt Batenburg. 'Dat bevestigt dat het een goed idee is, en daadwerkelijk in gang gezet moet worden.' Hoogleraar kunstmatige intelligentie Guszti Eiben merkt telefonisch op dat 'wij nu al op deze manier werken': eerst het onderzoek tot in detail uitwerken, en dan afwachten wat de uitkomsten brengen.

Kritiek is er ook. Sommige wetenschappers vinden de titel 'Ware wetenschap' wat hard gekozen; anderen wijzen erop dat het project 'overkomt als yet another academic popularity contest', zoals een universitair medewerkster onder de naam @Ebsje verwoordt op Twitter. 'Een journalistiek 'irrelevant' onderzoek krijgt waarschijnlijk geen kans. Journalistiek relevant (lees 'smeuïg') onderzoek wel. Which brings us back to Stapel en zijn mediagenieke onderzoeken.'

Van ons antwoord geven we eveneens de Twitterversie: 'Goed punt. Maar #warewetenschap gaat ook over: kan 'mediageniek' onderzoek goed zijn? We zijn geen journal dat alleen kijkt naar 'wetenschappelijk belangrijk', maar een krant die óók kijkt naar 'belangrijk voor onze lezers'. Dat blijft ook in een ideale wereld zo.'

Aan ons de taak om uit de inzendingen de komende weken een fraai boeket van spannende, interessante voorstellen samen te stellen. Zoals dat bij 'real life soaps' gaat - we houden u op de hoogte.

undefined