‘Lezen is een basisbehoefte’: manifest luidt de noodklok over leesbeleid op scholen

Achttien organisaties op het gebied van onderwijs, cultuur en jeugdgezondheid luiden de noodklok over het leesbeleid op scholen. Onder de naam Leescoalitie hebben zij aan minister Van Engelshoven van Cultuur en minister Slob van Onderwijs een manifest gestuurd waarin zij pleiten voor een leesoffensief.

Volgens de coalitie is het slecht gesteld met de Nederlandse leesvaardigheid. ‘We bevinden ons op een glijdende schaal. Alleen actief en stevig gefundeerd leesbeleid kan het tij keren.’ Het #Leesoffensief moet leesplezier onder scholieren meer centraal stellen, bijvoorbeeld door elke school te voorzien van een schoolbibliotheek met een breed aanbod aan jeugdboeken.

Van Engelshoven heeft het manifest ook namens Slob in ontvangst genomen. ‘Geweldig om te zien dat er het afgelopen jaar zoveel is gebeurd en dat de samenwerking wordt opgezocht om betere leesvaardigheid en meer leesplezier te creëren’, aldus Van Engelshoven. ‘We nemen dit onderwerp heel serieus en we gaan hier graag verder over in gesprek.’

Volgens het manifest ontbreekt het in het huidige leesbeleid aan urgentie en het stellen van duidelijke doelen. Te veel leerlingen gaan nu van school zonder goed te kunnen lezen. Dit leidt ertoe dat in Nederland 2,5 miljoen mensen niet leesvaardig genoeg zijn. Nederlandse leerlingen scoren ook niet goed. Volgens een recente Pisa-studie kan een kwart van de 15-jarigen niet goed genoeg lezen om zelfstandig mee te kunnen doen in onze maatschappij. Daarnaast is het leesplezier van de Nederlandse jongeren het laagste ter wereld.

Vooral jongens, leerlingen op het vmbo en mbo en leerlingen met een migratieachtergrond blijven achter. De organisaties pleiten om meer in te zetten op het voorkomen van een taalachterstand op de basisschool. Investeringen in voorschoolse educatie en meer ondersteuning voor (laaggeletterde)ouders zou hieraan kunnen bijdragen. Ook voorlezen en lezen in de klas is een van de voorstellen van de Leescoalitie.

‘Iedereen verdient de kans om te kunnen lezen. Lezen is een basisbehoefte’, aldus het manifest. Het stelt ook dat de bevordering van leesplezier belangrijk is. ‘Docenten moeten genoeg middelen hebben om hun leerlingen te laten zien dat lezen leuk is. Er moet meer worden ingespeeld op de belevingswereld van jongeren. Zo moeten leraren beter op de hoogte zijn van het boekenaanbod voor jongeren en moeten meer rolmodellen worden ingezet.’ Forse investeringen zijn dus nodig, net als een betere samenwerking tussen het kabinet en het onderwijs en de cultuursector.

De samenwerking is er al tussen de verschillende organisaties van de Leescoalitie. In de leescoalitie zit het boekenkoepel CPNB, het Literatuurmuseum/Kinderboekenmuseum, Stichting Lezen & Schrijven, de Koninklijke Bibliotheek, de Vereniging van Openbare Bibliotheken en het Nederlands Letterenfonds. Het manifest wordt verder ondersteund door de PO-Raad, de VO-Raad, De Taalunie, het LAKS, Ouders & Onderwijs en de SER.

Het manifest komt aan het einde van de Kinderboekenweek. De bedoeling was dat het manifest en een symbolische noodklok door de kinderboekenmakers Mylo Freeman en Arend van Dam aan de ministers werd overhandigd. Vanwege de pandemie is het manifest virtueel verstuurd.