Levenskunstenaars

Het grappige is ook: Italianen weten helemaal niet wat leven is. Althans, ze weten het minder goed dan Nederlanders. Uit elk onderzoek blijkt dat Noord-Europeanen gelukkiger zijn dan Zuid-Europeanen. Alle clichés over la dolce vita ten spijt, de ware levenskunstenaars zijn Nederlanders, IJslanders en Zweden.

Volgens sociologen, zoals ‘geluksprofessor’ Ruut Veenhoven, komt dat vooral door de soms knellende familiebanden in Zuid-Europa. Grieken en Italianen worden vaak voorgesteld als vrolijke flierefluiters. Maar in menig opzicht zijn ze soberder, serieuzer en zwaarmoediger dan Duitsers en Nederlanders. Veel Zuid-Europeanen sparen om een huis voor hun kinderen te kunnen neerzetten. Nederlanders verzilveren juist de overwaarde van hun hypotheek voor een nog mooiere badkamer of een verre vakantiereis. Ze leven hier en nu, de kinderen moeten het zelf maar uitzoeken.

Veel meer dan noorderlingen zijn zuiderlingen ingesponnen in een web van familiale, sociale en religieuze verplichtingen. Waarom geloven toch zo veel mensen dat het leven in Zuid-Europa lichter is? Deels door het mooie weer natuurlijk, het lekkere eten en het vertekende perspectief van de vakantieganger. Maar misschien ook door de kitsch van de gemeenschapszin.

Nederlanders hebben zich in de jaren zestig massaal losgemaakt van de verzuilde banden die zij te knellend vonden. Sindsdien worden er echter krokodillentranen gehuild over het verdwenen saamhorigheidsgevoel. Maar wat let mensen om vrijwilligerswerk te doen, elke week bardienst te draaien in de voetbalkantine of een gemeenschappelijke tuin in te richten, in plaats van meteen een metershoge Gammaschutting op te trekken? Het saamhorigheidsgevoel ligt voor het oprapen.

Natuurlijk hebben mensen daar helemaal geen zin in. In hun boek Kiezen voor de kudde laten de sociologen Jan Willem Duyvendak en Menno Hurenkamp overtuigend zien dat de meeste Nederlanders hun leven heel doeltreffend hebben georganiseerd in wat zij gemeenschappen-light noemen: netwerken van familieleden, vrienden, collega's en andere contacten die steun bieden, maar minder verplichtend zijn dan de oude gemeenschappen.

Het gros van de mensen voelt zich daar heel goed bij. Dat is iets om te overdenken als u deze zomer op zo’n mooi mediterraan terrasje zit.

Het leven in Nederland is echt beter.