Lerarentekort in basisonderwijs leidt tot meer pabo-studenten; vooral deeltijdopleidingen in trek

Dat blijkt uit cijfers die de Volkskrant heeft opgevraagd bij de Vereniging van Hogescholen en uit een rondgang langs pabo's.

Woensdag staken de leraren in Friesland, Drenthe en Groningen uit onvrede over de werkdruk en salarissen in het basisonderwijs. Volgende maand is de beurt aan de docenten in Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. Vorig jaar waren er ook al drie landelijke stakingen.

Aanzuigende werking

De aanhoudende onvrede in het basisonderwijs lijkt nieuwe studenten er niet van te weerhouden voor het vak te kiezen. Integendeel. Het aantal aanmeldingen van pabo's lag vorige week bijna 15 procent hoger dan vorig jaar. In totaal gaat het om drieduizend aanmeldingen. Het aantal aanmeldingen voor deeltijdstudies steeg zelfs met meer dan 50 procent.

Het is nog erg vroeg om op basis van deze cijfers definitieve conclusies te trekken, waarschuwt de Vereniging van Hogescholen. Studenten kunnen zich tot 1 mei aanmelden voor een opleiding. Sommige studenten schrijven zich in voor meerdere opleidingen, of kunnen om een andere reden niet aan de opleiding beginnen. Vorig jaar steeg het aantal aanmeldingen rond deze tijd van het jaar ook met 15 procent, maar groeiden de pabo's uiteindelijk met ruim 2 procent.

Toch lijkt er dit jaar meer aan de hand. Pabo's merken dat het storm loopt op open dagen. 'Er kwamen vorige week 120 aspirant studenten naar de open avond', zegt Janneke Waelen, teamleider van de deeltijdopleiding aan de Marnix Academie in Utrecht. 'Vorig jaar waren dat er nog zestig, ongeveer hetzelfde als het jaar daarvoor.'

Carrière-switch

Waelen krijgt dit jaar bovendien bijna dagelijks mailtjes en telefoontjes van mensen die willen weten hoe snel ze hun lerarendiploma kunnen halen. Door het lerarentekort durven mensen die al langer een baan voor de klas overwegen nu makkelijker een carrière-switch te maken, zegt ze. 'Je moet toch opnieuw aan een opleiding beginnen. Dat doe je pas als je heel zeker weet dat je een baan kunt krijgen.' Vanwege het lerarentekort heeft een aantal pabo's een baangarantie afgekondigd.

Volgens Dorothee van Kammen, directeur van de Rotterdamse pabo Thomas More, speelt er nog iets mee. Het basisonderwijs is veel negatief in het nieuws: 'Je merkt dat er een groep mensen is die dat raakt. Ze willen de pabo doen omdat ze goed onderwijs belangrijk vinden.'

De pabo's krabbelen langzaam uit een diep dal. Tussen 2005 en 2015 kelderde het aantal studenten dat er afstudeert van meer dan zevenduizend naar minder dan vierduizend. De laatste jaren worden aan pabostudenten verscherpte kwaliteitseisen gesteld, zoals een rekentoets voor eerstejaars. Het leidde in 2015 tot een grote dip in het aantal aanmeldingen.

Dit studiejaar steeg de instroom voor het eerst in jaren weer. Dat was onder andere te danken aan de 18 procent extra mannelijke studenten. Omdat mannen in het basisonderwijs in de minderheid zijn, proberen pabo's hun opleiding aantrekkelijker te maken, bijvoorbeeld door die te combineren met die voor gymleraren.