Leger neemt de macht over in Zimbabwe, Mugabe onder huisarrest geplaatst

Volgens een woordvoerder van het leger is de actie gericht op 'criminelen rond Mugabe'. De president zelf, die het land al 37 jaar leidt, is veilig, aldus de verklaring.

Zijn huis is volgens diverse berichten omsingeld. Mugabe zei telefonisch tegen de Zuid-Afrikaanse president Zuma dat hij en zijn vrouw onder huisarrest zijn geplaatst. 'Zodra de missie is volbracht, wordt alles weer normaal', aldus generaal-majoor SB Moyo, chef-staf logistiek, die de legerverklaring voorlas op televisie.

Legerleider Constantino Chiwenga, die maandag al dreigde met ingrijpen, heeft nog niets van zich laten horen. De legertop is verontrust over het plan van Mugabe om zich te laten opvolgen door zijn vrouw Grace. Het leger heeft minister van Financiën Ignatius Chombo, die een fractie binnen de regeringspartij ZANU-PF leidt die achter Grace staat, opgepakt.

'Wij richten ons alleen op criminelen rond Mugabe die misdaden plegen die sociale en economische leed veroorzaken', aldus Moyo. 'Zij moeten uiteindelijk berecht worden.' In de verklaring zei hij ook dat het leger de ambtenaren zal sparen bij de 'zuiveringen'. Ook de rechterlijke macht is veilig, verzekerde hij. Moyo riep kerken op te bidden voor het land.

Ontslag vicepresident

Directe aanleiding voor de onrust is het onverwachte ontslag vorige week van vicepresident Emmerson Mnangagwa (75). Deze werd gezien als één van de favorieten om de 93-jarige Mugabe op te volgen, en is ook binnen de strijdkrachten erg populair.

Met het opzijschuiven van Emmerson leek Mugabe de weg vrij te maken voor zijn vrouw Grace (52), die de laatste jaren een steeds grotere rol speelt in de Zimbabwaanse politiek. Ze ligt goed bij de machtige jongerenbeweging van ZANU-PF, maar is minder geliefd onder veteranen van de Zimbabwaanse onafhankelijkheidsoorlog.

Legerleider Chiwenga klaagde maandag dat de regeringspartij is gekaapt door mensen die niet gevochten hebben in de onafhankelijkheidsoorlog. Hij dreigde dat het leger 'niet zou aarzelen om in te grijpen om onze revolutie te beschermen'. ZANU-PF liet dinsdag weten dat het nooit zou zwichten voor druk van het leger. De regeringspartij beschuldigde legerleider Chiwenga van 'hoogverraad'.

'Revolutie beschermen'

De leider van de veteranen, Victor Matemadanda, prees woensdag het ingrijpen van het leger als een 'bloedeloze correctie'. Hij zei dat de militairen de democratie weer zouden herstellen. Matemadanda riep de legertop op Mugabe af te zetten als president en leider van de regeringspartij.

De belangrijkste oppositiebeweging, die onder Mugabe hard werd aangepakt, pleitte direct voor een terugkeer naar een democratie. De oppositie zei te hopen dat de interventie zou leiden tot het einde van het bewind van Mugabe en 'de vestiging van een stabiele, democratische en progressieve staat.'

De Zuid-Afrikaanse president Zuma leverde in bedekte termen kritiek op het leger. Zuma zei tegen een 'ongrondwettelijke' verandering van de regering te zijn. Hij riep het leger en de regering op hun verschillen snel op te lossen.

Verschillende landen houden hun ambassades in Harare woensdag gesloten. Groot-Brittannië roept haar burgers in Zimbabwe op binnen te blijven tot er meer duidelijkheid is. Ook de Amerikaanse en Nederlandse ambassade adviseren hun burgers niet de straat op te gaan vanwege de 'blijvende politieke onzekerheid'.

In Zimbabwe zijn volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag nu 420 Nederlanders. Het ministerie houdt er rekening mee dat het er veel meer zijn. 'Dit zijn de Nederlanders die zich op vrijwillige basis bij ons hebben geregistreerd, het werkelijke aantal kan veel hoger liggen', aldus een woordvoerder van het ministerie.