Leerkracht Meta leerde van Sarah dat je soms leerlingen het voordeel van de twijfel moet durven geven

Leerkrachten, docenten en hoogleraren over de leerling die hun kijk op het vak veranderde. Deze week: Meta Looijen (58) over Sarah, die meer bleek te kunnen dan de toetsen aangaven.

‘Die nacht sliep ik slecht. Telkens als ik wakker werd, zag ik die teleurgestelde blik van Sarah voor me. Ze had hard gewerkt dat jaar, en toch had ik haar die dag geen gymnasiumadvies gegeven. Was dat de goede keuze geweest?

‘Sarah kwam uit Eritrea en was een voorbeeldige leerling. Ze werkte hard, was snel van begrip en zeer plichtsgetrouw. Pas in groep 8 was ze bij ons gekomen, op een school in een nieuwbouwwijk in Amsterdam. Gedurende het jaar liet ze me weten dat ze nu al meer geleerd had dan in de paar jaar daarvoor.

‘Ze nam haar vader mee naar het adviesgesprek. In het kantoortje van de directeur vertelde ik dat Sarah dat jaar goed gepresteerd had. We bespraken hoe ze gescoord had op de toetsen die we leerlingen hadden afgenomen. Voor een vwo/gymnasium-advies waren allemaal A’tjes nodig. Zij had er ook een paar B’tjes tussen zitten, onder meer voor taal. Ik gaf haar daarom een havo/vwo-advies - keurig volgens de regels die we op school hanteerden. Daarmee kon ze ook nog naar het vwo, redeneerde ik. Sarah knikte, sloeg haar ogen neer. Ik zei dat ze trots op zichzelf mocht zijn.

‘Voorzichtig vroeg haar vader of ze toch niet in aanmerking kon komen voor een hoger advies. Ik wist dat Sarah graag naar een categoraal gymnasium in de stad wilde. Ze zou voorrang krijgen bij de plaatsing, omdat haar broer er ook al zat. Ik durfde het niet aan. Toen namen we afscheid.

‘In bed begon de twijfel. Ze was met een leerachterstand aan groep 8 begonnen. Die had ze goed weggewerkt. En ze had duidelijk meer in haar mars. Ik stelde mezelf de vraag of ik dacht dat Sarah de capaciteiten had om naar het gymnasium te gaan. Over het antwoord hoefde ik niet lang na te denken.

‘De volgende ochtend liep ik naar de gymzaal, want groep 8 begon die dag met gymnastiek. Ik vroeg of ik Sarah even mee mocht nemen. Ga even zitten, zei ik in de kleedkamer. Ik vertelde dat ik haar advies zou aanpassen, zodat ze toch naar het gymnasium kon. De altijd introverte Sarah keek me met grote ogen aan. Toen vloog ze me om de hals.

‘Die middag kwam haar vader naar school. Ik zag hem bij mijn lokaal staan, waar ik een ander adviesgesprek voerde. Hij wachtte geduldig tot ik klaar was en bedankte me toen voor het aanpassen van het advies. Er stonden tranen in zijn ogen.

‘Een jaar lang hoorde ik niets van Sarah, tot ik een telefoontje kreeg op de nieuwe school waar ik werkte. Het was haar vader, ze wilden me ontmoeten. Op een terras vertelde Sarah dat ze het enorm naar haar zin had op haar nieuwe school. En toen toonde ze me een schitterend rapport, waar vooral achten en negens op stonden.

‘Dat was voor mij de bevestiging dat ik er goed aan had gedaan haar advies te wijzigen. De resultaten uit het leerlingvolgsysteem zeggen niet alles. Soms moet je je intuïtie volgen, soms moet je leerlingen het voordeel van de twijfel durven te geven, de lat hoog durven leggen. Al betekent dat natuurlijk niet dat je moet toegeven aan alle goedgebekte ouders die om een hoger advies smeken.

‘Toen we op dat terras zo’n beetje uitgepraat waren, overhandigde Sarah mij een pakket dat al de hele tijd op een lege stoel lag. Ik maakte het open en zag een traditionele jurk, gebroken wit met paarse en turquoise borduursels. Ze hadden hem speciaal voor mij laten maken in Eritrea. Ik was beduusd en zei dat ik hem erg mooi vond.

‘Thuis heb ik de jurk even aangetrokken, om te kijken hoe hij me stond. En hoewel ik altijd broeken draag en geen passende gelegenheid kan verzinnen om deze jurk te dragen, is dit het mooiste cadeau dat ik ooit als docent heb ontvangen. Ik heb hem nu tien jaar in de kast hangen en zal hem nooit wegdoen.’

Sarah heet in werkelijkheid anders.