Lastige vuurdoop EU-voorzitter Tsjechië

Het is geen benijdenswaardige taak om het roer van de Europese Unie over te nemen van de hyperactieve Franse president Sarkozy, die zelfs na afloop van zijn termijn als EU-voorzitter nog aan een afzonderlijke vredesmissie in het Midden-Oosten begint.

Maar als de Tsjechische premier Mirek Topolanek zich al aan de solo-actie van Sarkozy ergert, laat hij het in ieder geval niet merken. In zijn statige residentie in Praag is Topolanek vol lof over de bemiddelingspogingen van de Franse president, die hem naar zijn zeggen netjes op de hoogte houdt van zijn vorderingen. ‘Ik kan de missie van Sarkozy alleen maar verwelkomen’, zegt Topolanek.

Brussel
Godzijdank zitten we nog niet met de Tsjechen als voorzitter, was de afgelopen maanden vaak te horen in Brussel. Hoe zou het afgelopen zijn als niet Sarkozy, maar Tsjechië de oorlog in Georgië en de financiële crisis voor zijn kiezen zou hebben gekregen?

Maar Topolanek trekt zich van die weinig vleiende opmerkingen niets aan. ‘We hebben de afgelopen twee jaar uitgebreid ons huiswerk gedaan’, zegt hij. ‘Genoeg om ons werk voldoende te doen.’

Zadel
Een tegenslag is wel dat de kersverse EU-voorzitter in eigen land niet meer al te stevig in het zadel zit. Zijn centrum-rechtse regering heeft de afgelopen tijd een paar gevoelige nederlagen geleden in het parlement, terwijl de sociaal-democratische oppositie zelfs met een motie van wantrouwen tegen de coalitieregering dreigt. Maar volgens de Tsjechische premier hoeven de EU-landen zich geen zorgen te maken en staat zijn politieke overleven niet op het spel.

Topolanek wordt verder dwarsgezeten door de Tsjechische president Vaclav Klaus, die zich heeft ontwikkeld tot een uitgesproken eurodissident en geen gelegenheid voorbij laat gaan om lucht te geven aan zijn kritiek op Brussel, ‘het nieuwe Moskou’. De president stootte tijdens een staatsbezoek aan Ierland zijn Ierse gastheren voor het hoofd door een diner bij te wonen ter ere van Declan Ganley, de grote man achter het Ierse ‘nee’ tegen het Verdrag van Lissabon.

Vlag
Om Brussel én Topolanek te pesten weigert hij nu demonstratief de Europese vlag boven zijn paleis te laten wapperen, naast die van Tsjechië.

Uit protest tegen de ‘anti-Europese’ houding van Klaus nam de groene europarlementariër Daniël Cohn-Bendit onlangs zelf een vlag mee naar een ontmoeting met de Tsjechische president. De ontmoeting liep uit op een slaande ruzie, waarbij Klaus Cohn-Bendit verweet dat hij zich tegenover hem opstelde als de vroegere bazen uit het Kremlin.

Al even schamper laat Klaus zich uit over de prestaties van Sarkozy als het gaat om het aanpakken van de economische crisis. Al die reddingsplannen zijn onzin, vindt Klaus. ‘Het is net als met de griep: als je medicijnen neemt, duurt het een week en als je niets neemt, duurt het zeven dagen.’

Lissabon
Klaus aarzelt ook om het Verdrag van Lissabon definitief te ratificeren. Maar Topolanek is er zeker van dat Klaus uiteindelijk door de bocht zal gaan. ‘Hij is een democraat. Ik denk niet dat hij zijn persoonlijke opvattingen zal laten prevaleren.’ De president zelf zegt dat hij de ratificatie niet zal tegenhouden. Maar van harte is het niet. Tijdens een ongemakkelijke persconferentie met Europese Commissievoorzitter Barroso nodigt hij die uit ‘nog vaak naar Praag te komen.’ ‘Dan zal ik hem bekeren.’

Tsjechische diplomaten doen de anti-Europese uitspraken van Klaus af als ketelmuziek. Zij wijzen erop dat de president geen zeggenschap over het regeringsbeleid heeft, zodat Klaus de premier niet echt voor de voeten kan lopen.

Na het akkoord over het klimaatpakket van afgelopen december zijn er weinig grote projecten overgebleven voor Tsjechië. Daarbij speelt mee dat de termijn voor het Europees Parlement en de Europese Commissie dit jaar afloopt.

Praag
De Tsjechische regering wilde vooral de nadruk leggen op het buitenlands beleid van de EU. Praag is erop gebrand de banden met Oekraïne, Georgië en andere oostelijke landen aan te halen.

Topolanek wil ook meer vaart zetten achter de toetreding van Kroatië en het samenwerkingsakkoord met Servië dat nog steeds door Nederland wordt tegengehouden.

Maar Tsjechië werd meteen al overvallen door twee crises. ‘Gas en Gaza’, vat Topolanek de prioriteiten nu samen. De vuurdoop verliep niet helemaal goed. Zo moest Tsjechië meteen een wat al te vriendelijk reactie op de Israëlische operatie inslikken. ‘Het is allemaal wat sneller begonnen dan verwacht’, erkent Topolanek.