Last van hooikoorts? Dan wordt het een zware week: ‘Piek zal fors hoger zijn dan voorgaande jaren’

De omstandigheden blijken ideaal voor een flinke golf snotterellende. ‘De piek zal fors hoger zijn dan die van voorgaande jaren’, voorspelt onderzoeker en pollenspecialist Letty de Weger van het pollentelstation van het LUMC. ‘Het voorjaar was heel nat en daardoor zijn de grassen extreem goed gegroeid. Nu het warmer en droger wordt, gaan ze daarom flink meer pollen verspreiden.’

De impact is aanzienlijk: ruim een kwart tot eenderde van de Nederlandse bevolking heeft volgens schattingen last van hooikoorts. Van al deze hooikoortspatiënten is de helft allergisch voor graspollen. ‘Je zou het een volksziekte kunnen noemen’, zegt De Weger.

Het is opvallend dat het aantal hooikoortspatiënten al tientallen jaren stijgt. Waardoor komt dit?

‘Mogelijk doordat we steeds schoner zijn gaan leven. Dit wordt de ‘hygiënetheorie’ genoemd. We worden steeds minder blootgesteld aan bacteriën en schimmels in onze omgeving, waardoor ons immuunsysteem zich minder goed ontwikkelt. Dit verklaart mede waarom het immuunsysteem vaker reageert op stoffen, zoals graspollen, waarop het eigenlijk niet zou moeten reageren. Studies tonen bijvoorbeeld aan dat kinderen die opgroeien op een kleinschalige boerderij later minder vaak allergisch zijn dan stadskinderen. Maar er zijn meer factoren die meespelen, zoals luchtvervuiling en voedingspatronen. De laatste jaren lijkt de stijging trouwens wel af te vlakken.’

Verandert het pollenseizoen door het klimaat?

‘Eigenlijk zijn er twee pollenseizoenen: die van de bomen en die van de grassen. Het boompollenseizoen begint steeds vroeger, omdat we steeds warmere winters hebben. Het is dus niet zo dat bomen lánger bloeien – ze starten gewoon eerder. Voor de graspollen ligt het anders. Door hogere temperaturen begint het graspollenseizoen, dat minstens twee maanden duurt, steeds iets eerder. Maar door gunstige omstandigheden in de zomer loopt het ook steeds iets langer door. Dus dat seizoen wordt wel langer. Bij elkaar kan het pollenseizoen wel zeven tot acht maanden duren.’

Hoe vroeg begint het hooikoortsseizoen nu dan?

‘Oh, je kunt tegenwoordig met Kerst al hooikoorts hebben. Dat komt vooral doordat er al een tijd een nieuwe boom in omloop is die heel vroeg bloeit en die steeds populairder wordt: de kruising tussen de Japanse en de Kaukasische els. Hij is sterk, kent weinig ziekten en hij groeit goed, dus veel gemeenten planten hem graag. Maar ze weten vaak niet dat hij zo vroeg al allergische reacties veroorzaakt.’

Welke planten zijn het ergst voor de hooikoortspatiënten?

‘De berk. En nu dus de grassen. Mensen zien fluitenkruid en denken dan dat ze daarvan gaan niezen. Maar juist mooie, opvallende bloemen maken niet veel stuifmeel. Die hebben dat niet nodig, omdat de verspreiding bij hen via insecten verloopt. Het zijn de wat onooglijke, onopvallende planten ernaast die een enorme hoeveelheid pollen produceren. Die moeten het van de wind hebben.’

Hoe tellen jullie pollen?

‘Op het ziekenhuisdak staat een soort ‘stofzuiger’ die elke dag monsters neemt. We tellen en determineren. Dat is minutieus handwerk. Er zijn wel veertig verschillende soorten pollen.’

Waarom zijn er maar twee pollentelstations in Nederland?

‘Dat vraag ik me al jaren af. Dat is heel weinig. Wij moeten dit als ziekenhuis zelf betalen. De overheid financiert dit niet, terwijl de meting van luchtverontreiniging wel centraal geregeld is. Dat is gek, zeker gezien het feit dat zo ontzettend veel mensen hooikoorts hebben en dit effect heeft op de gezondheid. Als één van de twee ziekenhuizen stopt, weet ik niet of iemand anders het overneemt. Echt, zo krakerig is het. Terwijl we hier vijftig jaar aan data hebben. Het is belangrijk om te weten hoe de lucht zich ontwikkelt, welke pollen erin zitten. Hooikoorts kan heel invaliderend zijn: soms voelen mensen zich doodmoe en slepen ze zich wekenlang van de ene dag naar de andere. Er zijn veel onzichtbare kosten mee gemoeid, bijvoorbeeld doordat mensen slechter functioneren.’

Op internet zijn allerlei aparte methoden te vinden die hooikoorts zouden bestrijden, zoals ‘medical taping’, het eten van pissebedden of het innemen van pollenpreparaten. Hoe kijkt u daarnaar?

‘Ik ben geen arts, maar mensen kunnen zich toch echt beter richten op zelfzorgmedicatie uit de apotheek of op artsen of specialisten. Bij het eten van bijenpollen kan ik me eerlijk gezegd niets voorstellen. Dat stuifmeel veroorzaakt meestal juist géén allergische reacties. En verder heb ik nog nooit enig goed bewijs gezien dat het intapen van een rug zou helpen. Laat staan het eten van pissebedden.’