Landschap

Toen ik dinsdag op de redactie de spannendste passages uit De Telegraaf voorlas, kwam er net een binnenlandredacteur aanlopen. Duidelijk op zoek naar iemand die tijd had om over deze kwestie even een ambachtelijk stukje te tikken. Om me heen doken diverse collega's onder hun bureau. Een verslaggever haastte zich de deur uit, een ander sloot zich een kwartier op de wc op, een derde sloeg driftig aan het telefoneren.

De Grote Vraag leidde tot opgewonden discussies nog voor hij was gesteld: wat gaan wij morgen doen? Melden we de aanstaande scheiding van Bram en Neelie ook aan onze lezers? Of moeten die maar gewoon op de nieuwe Story wachten? En als we het bericht meenemen, hoe dan? Maken we er een gezellig stukje van voor de ditjes-en-datjesrubriek? Vragen we een columnist er quasi terloops melding van te doen? Het zal toch geen nieuwsbericht worden? En als het onverhoopt toch een nieuwsbericht wordt, waar is dan het eind? Zoek, was de meest gehoorde conclusie.

Heerlijk mechanisme, die kramp waarin journalisten schieten zodra er een stukje op hun pad dreigt te komen dat over het privé-leven van een publiek persoon gaat: ineens zijn ze geen journalisten meer, maar calvinisten die de idee koesteren dat zij, en niemand anders, beslissen wat nieuws is en wat niet. Neelies groeiende liefde voor Ayaan Hirsi Ali verdiende hele pagina's, haar kennelijk teruglopende liefde voor Bram Peper niet. Met verschil in politieke relevantie kan het allemaal weinig te maken hebben, anders begrijp ik niet waarom het stel tien jaar lang wél gemiddeld eens per maand (tot aan afgelopen kerst toe: zonder meer een prestatie hoeveel zand die twee het journaille in de ogen hebben kunnen strooien!) mocht opduiken om precies uit te leggen waarom ze zoveel van elkaar houden.

Hielden.

Kwam het door Ayaan? Dat arme kind, heeft ze eindelijk twee liefhebbende ouders geadopteerd, gaan ze uit elkaar. Was het de schuld van de media? Die hadden tenslotte een paar jaar terug de hele declaratie-affaire rond Peper aan het rollen gebracht, die begin 2000 uiteindelijk leidde tot het aftreden van Peper als minister van Binnenlandse Zaken. Sindsdien zit hij zich thuis te pletter te vervelen: daar knapt zo'n relatie natuurlijk ook niet van op.

Nú zou ik grote interviews willen lezen met Peper en Kroes. Maar waarschijnlijk doken bij alle kranten redacteuren onder hun bureaus, waardoor we het voorlopig met een paar karige mededelingen, meest uit de tweede hand, moeten doen. Na De Telegraaf ging uitgerekend het Algemeen Dagblad, mogelijk - maar dat weten we dus niet - de nagel aan de doodskist van het paarse huwelijk, het minst krampachtig met het nieuws om: grote foto op pagina 2 en een kloeke tekst erbij. NRC Handelsblad zou zijn lezers volledig in het ongewisse hebben gelaten als columnist Frits Abrahams op woensdag niet een omtrekkend stukje aan de kwestie had gewijd. Het Parool, Trouw en de Volkskrant kwamen met een kort bericht.

Want de tijden zijn gelukkig wel een béétje veranderd. Eind jaren tachtig reisde een inmiddels vertrokken adjunct-hoofdredacteur van de Volkskrant naar Rotterdam voor een bespreking met de twee toenmalige correspondenten in die regio. Beiden bleken te worstelen met een journalistiek dilemma: de burgemeester van Rotterdam was verliefd op een voormalige VVD-minister, Neelie Kroes, en zij was het ook op hem. Niemand wist het nog. Het verliefde stel had geen bezwaar tegen openbaarmaking in de Volkskrant, maar de journalisten zelf wel. Want tja, jee, als we daaraan gingen beginnen, waar was dan het eind? Zoek!

Na een tijdje kwam het niet in de krant maar wel in de roddelbladen, en toen konden ook nette journalisten er vrijelijk over schrijven, want nu was het algemeen bekend.

Een half jaar later barstte een hevige discussie los over de vraag of de scheiding van Woody Allen en Mia Farrow nieuws was. Uiteindelijk werd de echtbreuk weggemoffeld in een column: zo kwamen de lezers het wel te weten, maar hoefde de krant zich nergens voor te schamen.

Van recenter datum is de scheiding, in 1999, van Marnix van Rij, toen nog voorzitter van het CDA. Zijn vrouw was lesbisch geworden en om er zeker van te zijn dat het nieuws netjes in de krant kwam en niet verknipt in een roddelblad, lichtte zijn voorlichter persoonlijk een aantal parlementair journalisten in. Die luisterden beleefd, draaiden zich om en schreven het niet op. Omdat het een privé-kwestie was. De hele krant staat dagelijks vol met allerlei privé-kwesties, maar deze privé-kwestie mocht er niet in.

Ik heb nog nooit iemand afdoend horen uitleggen waarom niet. In discussies wordt de vraag steevast omgedraaid: waarom wel? Omdat het nieuws is, denk ik dan onnozel. Nice to know bovendien. Als een journalist een bepaald nieuwtje zelf interessant vindt, op grond van welke hoogwaardige ethische motieven zou hij het zijn lezers dan onthouden? Als het maar klopt.

Ik hou mijn hart vast voor als het straks misgaat tussen Gretta en Wim. En ik hoop stiekem dat De Telegraaf dan in de buurt is.