‘Laat je niet uit elkaar spelen’- scheidende Thieme bezweert crisis PvdD

De Partij voor de Dieren lijkt tijdens haar congres zondag in de Rai in Amsterdam voorlopig een bestuurscrisis te hebben bedwongen, met dank aan oud-leidster Marianne Thieme. Opvolgster Esther Ouwehand kondigde aan dat ze lijsttrekker wil zijn bij de volgende verkiezingen.

Tijdens de toespraak van de met ovationeel applaus onthaalde Marianne Thieme – de partijgrondlegger van wie het congres vandaag afscheid neemt – wordt een man uit het publiek de zelf-felicitatie teveel. ‘Alleen wij kunnen de wereld redden’, schreeuwt hij. ‘Alleen wij!’

Het is zijn kritiek op de manier waarop critici in de partij verweten wordt de goede zaak te ondermijnen. De critici zeggen alleen het democratisch gehalte van de besluitvorming in de partij te willen bewaken.

Het congres schakelt voortdurend tussen de pijnlijke crisis in het partijbestuur, en de wereld die in brand staat en gered moet worden. De crisis in de partij mag die belangrijke taak niet in gevaar brengen, vindt een aantal sprekers. ‘Ik hoor de dieren huilen’, zegt iemand in de zaal over al het geruzie.

Uit de partij gezet

Centrale afwezige vandaag is Sebastiaan Wolswinkel, die in oktober de partij werd uitgezet door de rest van het bestuur. Het besluit werd onlangs bekrachtigd door de commissie van beroep van de partij. Zijn geest waart op Dickensiaanse wijze door de vergaderzaal, als een stille getuige van een crisis die partijlid Hans Becking doet verzuchten dat hij ‘nog nooit heeft meegemaakt dat er zulke breuklijnen door de partij liepen’.

Wolswinkel had als partijvoorzitter alleen door het congres ontslagen kunnen worden, reden waarom een minderheid van leden het bestuur beschuldigt van ‘een trucje’. Door hem uit de partij te zetten, is hij immers ook geen voorzitter meer. De argwaan is niet moeilijk voor te stellen: Wolswinkel werd met een kleine meerderheid gekozen, tegen de zin van het bestuur, dat daarvan zeer schrok. Gevraagd waarom de kersverse partijvoorzitter destijds niet eens het podium op mocht komen om zich te laten feliciteren, antwoordt bestuurslid Marjolein Heesters onverbloemd: ‘Ik was van mijn stuk, ik was van het padje.’

De emoties lopen hoog op en de ‘neutrale dagvoorzitter’ (een aantal leden zullen oproepen hem te vervangen) draait regelmatig microfoons dicht van al te praatgrage of kritische sprekers. Als alle pogingen om het geroyeerde lid Wolswinkel het congres te laten toespreken gesneuveld zijn, komt hij toch even buurten bij de ingang. ‘Ik denk dat de congresleden zichzelf tekort hebben gedaan’, zegt hij.

Steun voor bestuur

Het bestuur krijgt intussen van driekwart van de aanwezigen steun voor de uitleg over het gebeurde. En ook trouwens voor de voorstellen die het bestuur meer greep geven op de verkiezing van een nieuwe partijvoorzitter. De enige nuancering van het plan dat het bestuur daartoe had ingediend is dat ze de eigen positie in de selectiecommissie iets afzwakt.

Voor verreweg de meeste leden is de ideële zaak té belangrijk om door intern gesteggel te laten overwoekeren. Thieme speelt daarin een belangrijke rol. Haar entree in de zaal en de daarop volgende vlammende afscheidsrede spoelen bittere onenigheid weg over de te volgen dag-agenda. ‘Alles waar wij 17 jaar keihard voor gestreden te hebben lijkt gemeengoed te worden’, zegt ze tegen de enthousiaste zaal.

Ze somt het rijtje nog maar eens op: het vuurwerkverbod waar de PvdD al zo lang voor pleit, het toegenomen besef dat economische groei ‘geen oplossing, maar een probleem’ is, het inzicht dat de veehouderij moet inkrimpen, de opkomst en toenemende populariteit van veganistisch en vegetarisch eten – dat alles wijst op wat Esther Ouwehand later ‘zwaar bevochten kantelingen’ in de tijdgeest noemt.

Het enthousiasme waarmee Thieme onthaald wordt onderstreept nog eens hoezeer zij de partij kon verbinden. Zal de partij daar ook in het post-Thieme tijdperk in slagen? Het allereerst opkomen voor de ‘kwetsbaren’, in casu dieren, onze ‘niet-soortgenoten’, blijft centraal zegt ook Ouwehand. Vanuit die visie volgt de rest automatisch, ook als het over mensenproblemen gaat. Verbreding van de agenda, zoals Wolswinkel bepleitte, is dus onnodig, vindt de top van de partij – de agenda was altijd al breder. Thieme: ‘We hebben een uniek perspectief, dat moeten we niet verlaten.’

Toppunt decadentie

Maar de maatschappelijke weerstand is ook breed. Vanaf het prilste begin hebben ‘de media ons weggezet als het toppunt van decadentie’, zegt Thieme, die zich ergert aan ‘de wellust waarmee media zich op ons storten’. ‘Laat je niet uit elkaar spelen’, weergalmt haar waarschuwing. De partijtop heeft ‘een muur opgetrokken waar het congres niet doorheen komt’, zegt een van de boze partijleden. De jonge PvdD-er Tyler Rozema spreekt van een ‘genante vertoning’, maar het bestuur krijgt uiteindelijk ruime steun – en mag, volgens de nieuwe regels, op zoek naar een nieuwe voorzitter.