Krapst mogelijke Kamermeerderheid is voor eigen bijdrage Testen voor Toegang

Alleen Volt stemde mee met de drie regeringspartijen VVD, CDA en D66. Het is de vraag of het kabinet in demissionaire status het draagvlak van 76 zetels groot genoeg vindt om het plan door te zetten. Volgens alle andere fracties zou betalen neerkomen op ‘vaccinatiedrang’, waarbij een ongewenst onderscheid wordt gemaakt tussen twee groepen. De overheid dwingt dan weliswaar niemand tot inenting, maar benadeelt de weigeraars wel financieel. Indirect staan ongevaccineerden dan toch onder druk een prik te halen.

CDA-minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) en premier Mark Rutte (VVD) kondigden vrijdag aan dat ze ongevaccineerden vanaf eind september of oktober een eigen bijdrage willen vragen voor toegangstests. Ongevaccineerden moeten dan een negatieve coronatest laten zien als zij uitgaansgelegenheden of evenementen willen bezoeken waar meer dan 75 personen zijn. Gevaccineerden kunnen met hun gratis vaccinatiebewijs naar binnen.

Op kosten jagen

De Jonge en Rutte wonden er op hun persconferentie geen doekjes om: ze willen ongevaccineerden doelbewust op kosten jagen. Rutte: ‘We willen af van die gratis tests. Dat maakt het minder aantrekkelijk niet gevaccineerd te zijn, hopen we.’ De Jonge: ‘Het is bedoeld als een heel sterke stimulans.’ Het kabinet maakt zich zorgen over de vrij lage vaccinatiegraad onder jongeren, juist de groep die veel uitgaat en veel sociale contacten heeft.

Rutte presenteerde de eigen bijdrage voor toegangstesten vrijdag als een kabinetsstandpunt, maar kennelijk zat er wat ruis op de lijn met de ChristenUnie. Die coalitiepartij schaart zich tijdens het coronadebat in de Ridderzaal onder de tegenstanders. Woordvoerder Mirjam Bikker: ‘Betalen voor testen dient volgens de minister als een stok achter de deur, maar wij zijn niet voor een stok. We willen geen tweedeling in de samenleving. Vaccinatie moet een afweging zonder dwang of drang zijn.’ Vrijwel de hele oppositie is ook tegen.

Kamerlid Jan Paternotte (D66) is de grootste pleitbezorger van een eigen bijdrage. Hij betoogt dat testen nu ook niet gratis is, maar de kosten worden omgeslagen over álle belastingbetalers. Het zou niet eerlijk zijn de 85 procent gevaccineerden ‘tot in lengte van dagen’ te laten meebetalen aan testen voor de 15 procent vaccinweigeraars, nu iedereen de kans heeft gehad zich te laten inenten. Maar voor de meeste oppositiepartijen weegt gelijke behandeling zwaarder, plus het feit dat lage inkomens de eigen bijdrage slecht kunnen missen. Bikker vindt dat het kabinet beter zijn best moet doen om burgers die uit angst of onwetendheid de vaccinatiestraat mijden te overtuigen.

Zorgen over heropening hoger onderwijs

Veel fracties zijn verheugd dat studenten en mbo’ers weer fysiek onderwijs mogen volgen. Toch zijn Kamerleden ook bezorgd. De experts van het Outbreak Management Team (OMT) adviseerden het kabinet immers het hoger onderwijs pas eind september te heropenen. Dan pas zullen alle jongeren die dat willen volledig gevaccineerd zijn. ‘Waarom heeft het kabinet niet drie weken gewacht?’, vraagt PvdA-woordvoerder Attje Kuiken. Met Mirjam Bikker wil ze ook weten of studenten met een kwetsbare gezondheid online onderwijs kunnen blijven volgen.

Verschillende parlementariërs spreken hun verbazing uit over het kabinetsbesluit grote publieksaantallen toe te staan in voetbalstadions en bij de Formule 1, terwijl grote culturele festivals verboden zijn. ‘Niet uit te leggen’, meent Tunahan Kuzu van Denk. Wassenberg, Lisa Westerveld (GroenLinks) en Nilüfer Gündogan (Volt) kunnen de redenering van het kabinet evenmin volgen. Wassenberg: ‘Het is onbegrijpelijk dat de Formule 1 in Zandvoort mag doorgaan. Het theaterfestival De Parade in Amsterdam gaat niet door, omdat daar maar 750 bezoekers per dag mogen komen. In Zandvoort komen er 70.000 per dag en dat is volgens het kabinet geen probleem. Het argument is dat mensen daar zitplaatsen hebben, maar dat is theorie. De praktijk is anders. Als er in het voetbalstadion een doelpunt valt, of als Max Verstappen de race wint, vliegen de supporters elkaar hossend om de hals. Niemand die dat tegenhoudt.’

In gesprek met voetbalbond

Lilian Marijnissen (SP) wijst de premier er even later op dat de KNVB zich wel aan de letter, maar niet aan de geest van de bezoekersbeperking houdt. OMT-leider Jaap van Dissel klaagde daar in de technische briefing voor het Kamerdebat ook al over. Voetbalstadions mogen voor twee derde met bezoekers gevuld zijn. Alleen moeten die bezoekers dan wel over het hele stadion gespreid worden, opdat ze voldoende afstand bewaren. In de praktijk sluiten een paar voetbalclubs een deel van het stadion af, waardoor de supporters in de overgebleven vakken alsnog ‘hutjemutje’ op elkaar zitten. Volgens Rutte is dat natuurlijk niet hoe de maatregel is bedoeld. ‘We zijn daarover met de KNVB in gesprek.’