NieuwsStijging voedselprijzen
Kosten voedsel stegen rap: vis en vlees zijn bijna 5 procent duurder dan vorig jaar
Nieuwe munitie voor de discussie over de lasten van huishoudens: de prijzen van voeding stijgen snel. Mede door de btw-verhoging door het kabinet van begin dit jaar werden voedingsmiddelen in mei 3,8 procent duurder, nagenoeg de hoogste prijsstijging van de afgelopen tien jaar. Vooral voor vlees en vis moest meer worden betaald: bijna 5 procent meer dan een jaar eerder.
Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maandag op basis van een nadere analyse van de consumentenprijzen. Alleen in januari 2013, september 2017 en april dit jaar ging het sneller met de voedselprijzen dan vorige maand. Het CBS verwijst daarbij naar de verhoging van het lage btw-tarief (waaronder voeding valt) van 6 naar 9 procent in januari. Dat heeft een prijsopdrijvend effect gehad. Waren belastingen en accijnzen hetzelfde gebleven, dan zou voeding in mei 0,9 procent duurder zijn geweest dan een jaar geleden.
Nu is het een stuk meer: de prijsstijging van brood en granen schommelt volgens het CBS sinds januari rond het hoogste niveau in tien jaar tijd. Zuivelproducten werden 3 procent duurder. Groente en fruit gingen 2,6 procent in prijs omhoog , waarbij groente duurder werd en fruit goedkoper. Overige voedingsmiddelen − snoep, sauzen, kruiden − werden gemiddeld 4 procent duurder. De prijzen van voeding schommelen volgens het CBS doorgaans meer dan de prijzen van alle goederen en diensten. Die algemene inflatie kwam in mei uit op 2,4 procent.
Achter de btw-verhoging van januari zat een gedachte: het kabinet wil consumptie meer belasten en arbeid minder. Door tegelijk met de btw-verhoging de lasten op arbeid te verlagen, zou 96 procent van de huishoudens er volgens het Belastingplan 2019 in koopkracht op vooruit gaan. Een mandje boodschappen van 100 euro zou door de btw-verhoging dit jaar 2,83 euro duurder worden, voorspelde het kabinet vorig najaar.
De bevindingen van het CBS over de sterke prijsstijging van voeding dit jaar komen op een pikant moment. Er woedt een politiek en maatschappelijk debat over de lasten van huishoudens. Met name de middeninkomens zouden in hun portemonnee door achterblijvende loonsverhogingen te weinig terugzien van de bloeiende economie. VVD-premier Mark Rutte sommeerde de toplieden van de grote bedrijven het afgelopen weekeinde de lonen van hun werknemers op te trekken, en niet alleen die van hun zelf. Anders dreigt het kabinet de beloofde lastenverlaging voor het bedrijfsleven aan de burgers te geven. Volgens de werkgeversvereniging VNO-NCW stijgen de lonen inmiddels al een stuk sneller dan voorheen, maar wordt door de extra koopkracht daarvan door het kabinet zelf teniet gedaan, door de btw-verhoging en de hogere energielasten.
Of het boodschappenmandje inderdaad niet meer dan krap 3 euro duurder wordt zoals het kabinet heeft voorspeld − en of vrijwel alle huishoudens er dit jaar inderdaad in koopkracht op vooruitgaan − moet nog blijken. Volgens het Nibud hangt dat af van de algemene inflatie en de lonen. In januari werd nog een plusje verwacht, maar inmiddels rekent het budgetinstituut met 2,6 procent meer inflatie en 2,4 procent meer loon. ‘De prijzen stijgen dus harder dan de lonen, maar het is pas juni. Er wordt nog flink onderhandeld over diverse cao's’, zegt een woordvoerder.
Volgens het Nibud is het ook nog te vroeg om te zeggen of huishoudens, vooral die met een lager inkomen, in de problemen komen door de flink duurdere voeding. ‘Als de koopkracht daalt kunnen mensen problemen krijgen. Maar dat hangt er dus vanaf hoe de inflatie en lonen zich verder ontwikkelen.’ Volgens het CBS geven huishoudens ruim 10 procent van hun consumptieve bestedingen uit aan voeding, waarvan een kwart aan vlees en vis.
Hoe zat het ook alweer met de verhoging van de btw?
De boodschap van het kabinet dat de btw-verhoging gecompenseerd wordt door lagere lasten en dat de koopkracht dus stijgt, komt op straat nog niet echt over. Er is sprake van ‘een negatief blijheidssaldo’
Houden de winkeliers zich netjes aan 3 procentpunt meer, of profiteren ze stiekem van de btw-verhoging?
Budgetkoken: vijf recepten voor vijf euro (of minder)
Goed en gevarieerd eten voor weinig geld: het is niet makkelijk, maar het kan. En dan ben je heus niet alleen aangewezen op vegetarische maaltijden en goedkope groenten als kool en ui, bewijzen deze vijf recepten voor vijf euro of minder.
