Korpschef geeft toe: politie doorgeslagen in centralisatie en efficiëntie. 'Terug de wijk in'

Akerboom sprak zondagmiddag in een debat over het nieuwe, nationale politiebestel in debatcentrum De Balie in Amsterdam. Nog altijd blijkt de centrale aansturing van agenten vanuit Den Haag en het onttrekken van macht over de politie bij lokale burgemeesters een heikel punt. De politietopman erkent nu dat de kleine wijkbureaus, waarvan er inmiddels vele zijn gesloten, 'toch heel belangrijk blijken te zijn'. Ook daar wil hij opnieuw naar kijken: 'Dat is toch onderschat.'

Akerboom reageerde daarmee op de veelgehoorde klacht dat de politie op straat en in de wijk te onzichtbaar is geworden en dat daardoor de kloof met de burger is vergroot. 'De politie is niet een leger dat als een commando vanuit Den Haag moet worden aangestuurd', verwoordde burgemeester Broertjes van Hilversum het ongenoegen. Wijkagenten klagen volgens hem dat ze door die centrale aansturing steeds worden weggeroepen voor 'bredere taken', waardoor ze te weinig aan hun buurt- en wijktaken toekomen. De politieke afspraak dat een wijkagent een gebied van maximaal vijfduizend inwoners beslaat, wordt volgens de burgemeester door capaciteitsgebrek met voeten getreden.

Ook voorzitter Pieter van Vollenhoven van de Stichting Maatschappij en Veiligheid, die samen met De Balie het debat organiseerde, stelt dat de binding tussen politie en burgemeester 'weg' is en dat die band moet worden hersteld. Volgens emeritus hoogleraar bestuurskunde Arthur Ringeling is het vertrouwen van agenten in de politieke leiding nog nooit zo laag geweest. Ook hij noemt het nieuwe, landelijke politiebestel 'overgecentraliseerd', waarbij het gewone politiewerk is 'weggespoeld in de processen van machtsvorming en hiërarchisering' als gevolg van de reorganisatie van 26 regionale korpsen tot één landelijk politieapparaat. Ringeling pleit voor de terugkeer van wijkteams 'met een duidelijk adres en een voordeur waar je kunt aankloppen'.

Korpschef Akerboom kondigde zondag aan dat hij eind 2017 afscheid wil nemen van de term reorganisatie - dan moet het nieuwe politiebestel grotendeels op orde zijn. Hij doet een oproep aan de politiek: 'Laat de politie even met rust', doelend op de vele speerpunt- en beleidswijzigingen die de politie de afgelopen jaren moest ondergaan. Ook verafschuwt de korpschef de term Nationale Politie: 'Er is één politie die opereert op landelijk, internationaal en op wijkniveau. Die moet zichtbaar zijn, en in verbinding met de samenleving.'

Ybo Buruma, rechter, hoogleraar Rechtsstaat en raadsheer bij de Hoge Raad, hekelt de gebrekkige wetskennis bij de politie. 'Wij rechters zien vaak processen-verbaal waarin belangrijke zaken niet worden besproken, zoals: waarom deed je dat, of: wist je dat je maat een mes had?' Dat is volgens Buruma een van de redenen waarom relatief weinig vervolgingen van daders tot een straf leiden. 'Zeer ervaren rechercheurs, aan wie ik zelf lesgeef, realiseren zich niet dat de rechter zich baseert op het proces-verbaal dat hij aanlevert. De politie moet wetteksten beter kennen, zodat pv's beter bruikbaar zijn voor de strafbeschikking.' Ook deze noodzaak werd door de korpschef erkend.