Voor wie sloegen de Koerdische inwoners in de Syrische grensstreek woensdag op de vlucht, na de eerste Turkse artilleriebeschietingen op de stad Ras al-Ain? Wie de afgelopen jaren het noordoosten van Syrië heeft bezocht, weet: niet alleen voor het Turkse leger.
Zeker, het Turkse leger van president Recep Tayyip Erdogan is een professionele, tot de tanden bewapende Navo-krijgsmacht. Toen de Turken zondag aan hun Amerikaanse bondgenoten vroegen om twee legerbases te ontruimen omdat het Turkse offensief ‘aanstaande’ was, maakten de Amerikanen ogenblikkelijk plaats. Koerdische strijders van de SDF-militie, hoewel gehard in de strijd tegen IS, maken tegen de Turken geen schijn van kans.
Toch vrezen de Koerden in Syrië vooral ook een ander leger. Het ‘Nationale Leger’. Deze strijdmacht, met tot wel 100 duizend soldaten bijna twee keer zo groot als de Koerdische SDF, is afgelopen vrijdag haastig opgericht. Het is de laatste reïncarnatie van de door Turkije gesteunde rebellen van het Vrije Syrische Leger. Onder welke naam ze ook opereren, het gaat hier om een immens huurlingenleger van Syrische militiestrijders: Syriërs, vooral soennitische Arabieren en Turkmenen.
Ooit, in 2011, namen deze strijders als pro-westerse revolutionairen de wapens op tegen de Syrische president Bashar al Assad. Na tal van plotwendingen in de Syrische burgeroorlog die nu al acht jaar duurt, zijn de meesten van hen zwaar religieus en worden ze gesteund door de Turkse president Erdogan. Die zette hen in om de stad Jarabulus te veroveren op IS in 2016 en stuurde de milities vooruit om het Koerdische bestuur uit Afrin te verjagen in 2018. Nu is het hun beurt om de oostoever van de Eufraat te ‘bevrijden’ van de Koerdische SDF-militie.
Terugvechten
De afgelopen dagen verschenen op sociale media beelden van een complexe internationale verplaatsing: Syrische rebellen die onder Turkse regie per bus uit een ander deel van Syrië, ten noorden van Aleppo, naar Turkije werden gebracht. De bedoeling is dat ze zich nu een weg terugvechten Syrië in, om zo het Koerdische bewind uit de grensstreek te verjagen.
Sommige groepen binnen het Nationale Leger zijn omstreden. De Koerdische journalist Riam Dalati twitterde een filmpje van rebellen van de ‘Hasakah Schild-Brigade’, onderdeel van de Turkmeense Sultan Murad-Brigade, die zich opstelden aan de grens vlakbij Ras al Ain, wachtend op het Turkse commando voor de aanval. De Sultan Murad-Brigade wordt door de VN in verband gebracht met oorlogsmisdrijven op Koerden in Aleppo.
Tekenend voor de gang van zaken in de Syrische oorlog: dezelfde Sultan Murad-Brigade werd tussen 2016 en 2018 als ‘gematigde’ rebellengroep door Nederland gesteund met onder meer medische kits en Toyota’s. Ze zullen het nu met Turkse steun opnemen tegen de SDF-militie, gesteund en getraind door de Verenigde Staten.
Ook de Suleiman Shah-Brigade, in het verleden eveneens door Nederland gesteund, maakte zich eerder deze week op voor vertrek naar de frontlijn. Op Twitter plaatste de brigade filmpjes waarop ze zich voorbereidt op het ‘bevrijden’ van de oostoever van de Eufraat van ‘separatistische terroristische milities’, te weten de Koerdische SDF. Een van de filmpjes had als motto ‘een gezonde geest in een gezond lichaam’.
Niet toevallig
Het is niet toevallig dat Turkije er woensdag voor koos om als eerste Ras al Ain aan te vallen en de militiestrijders hier langs de grens te positioneren. Hier vond in het begin van de Syrische oorlog, in 2012 en 2013, al eens een gewapende confrontatie plaats tussen enerzijds rebellen van het Vrije Syrische Leger en het toenmalige Nusra-Front, populair aangeduid als Al Qaida in Syrië, en anderzijds de Koerdische YPG-militie, die later zou opgaan in de SDF.
Indertijd wonnen de Koerden, met een beetje hulp van de Syrische regering. Nu krijgen de rebellen in Ras al Ain dankzij de Turken een tweede kans. De emir van het voormalige Nusra-Front, Al Jolani, heeft zijn steun uitgesproken aan het Turkse offensief. Zoals een Koerdische arts in Manbij – een stad waar de Turken al sinds 2018 op azen – vorig jaar tegen deze krant zei: ‘We zijn bang dat met de Turken de jihadisten terugkomen en wraak nemen.’
LEES VERDER
Trump, een ‘onbetrouwbare bondgenoot’
Het besluit van president Trump om de Amerikaanse troepen uit Noord-Syrië terug te trekken, stuit op onbegrip en verontwaardiging in de belangrijkste buitenlandse media. We maakten een overzicht.
Eén telefoontje van Trump, en de veiligheidssituatie in Noord-Syrië ziet er heel anders uit.
Het onverwachte besluit van president Trump de Amerikaanse troepen terug te trekken uit Noord-Syrië, plaatst zijn Europese bondgenoten niet alleen voor grote uitdagingen: het is ook de zoveelste confrontatie met hun eigen onvermogen invloed op de gebeurtenissen uit te oefenen.
Wat zijn de gevolgen van de Amerikaanse terugtrekking uit Noord-Syrië?
Met het terugtrekken van militairen uit Noord-Syrië speelt de Amerikaanse president Donald Trump hoog spel. Hij ondermijnt bewust de stabiliteit in de regio. Wat zijn de consequenties van zijn actie voor de vier meest betrokken partijen?
Europa, laat nou toch eindelijk eens je gezicht zien in het Midden Oosten
De EU is kwetsbaar door haar falen om gezamenlijke diplomatiek en militair op te treden. En meer grote crises vanuit het Midden-Oosten liggen op de loer, betoogt voormalig Midden-Oosten correspondent Remco Andersen.
