Klopt dit wel: '50 miljoen moslims steunen geweld uit naam van geloof'

Berg u voor gevaar: uit onderzoek blijkt namelijk dat liefst vijftig miljoen moslims bereid zouden zijn om geweld uit naam van hun geloof te steunen, zei socioloog Ruud Koopmans vorige week tegenover AD. Het cijfer ging razendsnel Nederland door en bereikte ook Geert Wilders, die op Twitter eraan toevoegde dat we 'om te overleven moeten de-islamiseren'.

_{Tekst gaat verder onder tweet.}

500 miljoen intolerante moslims

Vijftig miljoen moslims die geweld steunen - dat lijken er bedreigend veel. Dat is ook wat socioloog Koopmans ermee wil zeggen in zijn interview: 'Dan weet je waar die 'eenzame wolven', die terreuraanslagen plegen, vandaan komen. Die zijn helemaal niet eenzaam.' Maar wat klopt ervan?

Desgevraagd geeft Koopmans aan waarop hij zijn bewering baseert. Hij haalt verschillende enquêtes aan waarin ruim 10 procent van de moslims keer op keer zegt in bepaalde situaties geweld ter verdediging van hun religie te steunen: onderzoek van de Universiteit van Amsterdam (UvA), een Duitse overheidspeiling en het Amerikaanse PewResearch. Wereldwijd zijn er zo'n 500 miljoen intolerante moslims, rekent Koopmans voor, dus zo'n vijftig miljoen daarvan zien geweld wel zitten.

Bijbelpatriotten

Toch komen die percentages met een forse bijsluiter die Koopmans weglaat. Ongewis blijft namelijk wat die 'bepaalde situaties' dan zijn waarin moslims het gerechtvaardigd zouden vinden om de islam 'te verdedigen'. En staat dat verdedigen gelijk aan het type aanslagen zoals Brussel, Parijs en Berlijn? Dat valt niet te concluderen, benadrukken die rapporten zelf.

Bovendien laat soortgelijk sociologisch onderzoek zien dat óók niet-islamitische gemeenschappen bereid zijn om hun belangrijkste waarden met geweld te verdedigen, stelt onder meer theoloog Jonas Slaats. De bijbelpatriotten in de Verenigde Staten zijn waarschijnlijk zelfs erger dan moslims. Zo zegt 26 procent van de Amerikaanse protestanten geweld 'in sommige situaties te steunen', terwijl slechts 11 procent van de moslims in dezelfde Gallup-enquête dat antwoordt geeft.

Sowieso is er ook nog wat technische kritiek denkbaar op zulke vragenlijsten. Wanneer je moslims over geweld binnen hun geloof ondervraagt, kunnen sommige expres pro-geweld-antwoorden geven om stoer te doen. Kortom: die percentages zeggen op zichzelf niet bijzonder veel.

Een laatste nuance. Door de moslims die geweld steunen neer te zetten als één grote groep van vijftig miljoen, lijkt het alsof ze massaal zijn georganiseerd binnen de bredere islamitische gemeenschap van 1.600 miljoen moslims wereldwijd. Geweldsminnende moslims zijn er vast, maar uit de cijfers blijkt nergens dat ze een geheel vormen.

Oordeel