KLIKKEN ?

Touraj Atabaki, Iraanse vluchteling in de Volkskrant van 22 september: 'Waakzaam zijn is nooit weg, maar waarom moet ik meer dan 40 procent belasting betalen als ik zelf moet gaan kijken? Waarom heb je anders inlichtingendiensten?'

V. van Steen van de BVD: 'Veel verontruste burgers hebben in verband met de terroristische aanslagen in Amerika bij anderen afwijkingen van normaal gedrag gemeld. Er zaten geen grapjassen tussen. Enkele meldingen waren zo zinnig dat de beller is opgezocht voor nadere informatie. De BVD heeft twee telefoonnummers die dag en nacht bereikbaar zijn. Overdag is er een telefonist; 's nachts de dienstdoende beambte.'

Hans Dijkstal, fractievoorzitter VVD op 19 september in de Volkskrant: 'We moeten waakzaam zijn, omdat er al kleine signalen zijn dat het mis kan gaan. Daar moeten we direct op reageren.'

Van Steen, BVD: 'We vragen burgers niet om uiterste waakzaamheid te betrachten, want het heeft geen zin om de hele dag extra scherp op te letten. We vragen zaken te melden die spontaan opvallen. Er valt wat te zeggen over de stelling dat hoe strenger de samenleving, hoe rigider de sociale controle en hoe onbestemder de angst hoe meer mensen bereid zijn iets te melden over anderen. Maar een klikcultuur hebben we niet.'

José Bensing, hoogleraar psychosociale aspecten van de gezondheidszorg Universiteit Utrecht: 'De aanslagen maken mensen alerter en daaraan zitten goede en slechte kanten. De goede aspecten? Goede vraag. Ik denk dat de BVD wat was ingeslapen en nu meer bij de les is. Ik ben beducht voor een klikmaatschappij als in de vroegere DDR, maar die bestaat hier niet. Nederland is een prettig land.'

Willem Wagenaar van Bureau Jansen en Janssen dat onderzoek doet naar de BVD: 'Ik kijk niet op van de ''vele tientallen meldingen'' die de BVD krijgt. De BVD wordt gemakkelijk gebeld als mensen bang zijn. Daarbij komt dat vooraanstaande politici hebben opgeroepen tot waakzaamheid en sommige kranten deskundigen laten beweren dat terroristen van Bin Laden, de Koerdische PKK, enz. al volop actief zijn in Nederland. Daarvoor is nooit enig bewijs geleverd.

Nederlanders zijn geen verklikkers en dat moeten we zo houden. In Het Parool las ik vorige week een leuze waarmee ik het erg eens ben: Als u geen verschil ziet tussen uw buurman en een terrorist dan is er nooit vrede.'

Arno Paul, vwo-scholier, 16 jaar: 'Roddelen over anderen doet iedereen en iedereen weet dat het lullig is. Klikken mag helemaal niet, want je kunt er vriendjes door verliezen als die weten dat je klikt. Je zegt niet tegen de directeur dat die en die klasgenoten blowen, jatten of in het weekeinde een steen door een ruit van de school hebben gegooid. Het komt wel voor dat iemand klikt omdat hij bang is of in een goed blaadje bij leraren wil komen, maar hij ligt er dan wel uit. Leraren moedigen klikken vaak aan. ''Wie is met dat klieren begonnen?'' Alsof dat altijd duidelijk is.'

Dr. E. Eurelings-Bontekoe, docent klinische psychologie en psychopathologie, Universiteit Leiden: 'Ik ben het met de scholier eens. Iemand kan klikken uit angst, om een wit voetje te halen, zijn gezicht te redden, uit wraak om pesterijen of om oud zeer te repareren. Dat is niet zo'n goed motief om te klikken. Netter is klikken uit een rechtvaardigheidsgevoel om na rijp beraad het belang van iemand anders te verdedigen.'

Richard Gielen, woordvoerder van de FNV die vorig jaar tijdelijk een telefonisch meldpunt voor klokkenluiders instelde: 'Het meldpunt was ingesteld na de affaires van Fred Spijkers, defensieambtenaar, en Paul van Buitenen, Europees ambtenaar, die ontslagen werden omdat ze laakbaar gedrag van hun werkgevers naar buiten hadden gebracht. Het nummer was een groot succes. Beiden klikten uit gewetensnood, ter verdediging van andermans belangen.'