Kinderziekten die al vijf jaar duren
Voor wie snel naar België wil, is het te hopen dat de Italianen hun flitstreinen ooit nog aan de praat krijgen. De NS heeft al honderd miljoen euro betaald.
Had de NS de problemen met de Fyra kunnen voorzien?
Ze hadden de problemen moeten voorzien. De voortekenen waren daar.
De aanbestedingsprocedure voor de hogesnelheidstreinen in 2004 leverde slechts twee offertes op. De producent van de Duitse hogesnelheidstrein Siemens besloot niet mee te dingen naar de order. De Duitse treinfabriek draaide op volle toeren en kon het zich permitteren de Nederlandse order kritisch te bestuderen. De NS stelde te ingewikkelde eisen, oordeelden de Duitsers. Siemens had tientallen jaren gestoken in de ontwikkeling van de ICE. De Duitsers zagen geen heil in complexe aanpassingen van hun trein voor een relatief kleine order uit Nederland.
Het Franse Alstom en het Italiaanse AnsaldoBreda hadden wel interesse. Beide bedrijven zaten in financiële nood, iedere opdracht was welkom. De Fransen konden leunen op ruime ervaring, Alstom is de fabrikant van de Franse TGV en de Thalys. Vermoedelijk rekenden ze daarom een hogere prijs. Ze kenden het klappen van de zweep. AnsaldoBreda was tot dan toe vooral een producent van trams, metro's en stoptreinen. De enige ervaring die de Italianen met hogesnelheidstreinen hadden, was een order uit Denemarken uit 2001. De Denen hadden een serie dieseltreinen besteld, die 200 kilometer per uur zouden moeten rijden. Denemarken zou de eerste treinen in 2003 geleverd krijgen. Toen de NS in 2004 een contract sloot met AnsaldoBreda, hadden de Denen nog geen trein ontvangen.
Hoe heeft de NS voor AnsaldoBreda kunnen kiezen?
Dit zal de directie van de NS zich nu ongetwijfeld ook afvragen. NS-topman Bert Meerstadt stelde maandag in de Telegraaf dat zijn bedrijf geen keuze had, de Italiaanse treinenbouwer AnsaldoBreda had de verplichte Europese aanbesteding immers gewonnen.
Maar de Europese aanbestedingsregels schrijven spoorvervoerders niet voor dat ze hogesnelheidstreinen moeten kopen bij onervaren fabrikanten. Zo blijken de aanbestedingsregels voor Deutsche Bahn geen obstakel om hun hogesnelheidstreinen bij Siemens te kopen.
Vermoedelijk heeft de NS bij de aanbesteding teveel nadruk gelegd op de prijs. Onderzoek moet uitwijzen of er nog andere verklaringen zijn.
Weten we zeker dat de treinen het probleem zijn?
Ja. De Fyra is niet de enige flitstrein die gebruik maakt van de hogesnelheidlijn. De Thalys van Amsterdam naar Parijs maakt gebruik van hetzelfde spoor en rijdt veel punctueler dan de Fyra ooit heeft gedaan. De Thalys is gebouwd door Alstom, inderdaad de Franse producent die de aanbesteding voor de Fyra verloor.
Ter illustratie: een afgeladen Thalys liep gisteren drie uur vertraging op omdat het spoor werd geblokkeerd door Fyra die was gestrand tijdens een testrit.
De Belgische spoorwegen stellen een ultimatum van drie maanden, zijn de problemen met de Fyra in die periode op te lossen?
Dat lijkt niet waarschijnlijk. De eerste Italiaanse Fyra's hadden vijf jaar geleden rijklaar moeten zijn. Toen AnsaldoBreda enkele jaren later de eerste Fyra's leverde, bleken deze tijdens testritten verre van volmaakt.
Afgelopen najaar voerde de NS de eerste praktijktests uit, door de Italiaanse Fyra's in te zetten om reizigers tussen Amsterdam en Breda te vervoeren. De trein faalde ook toen veelvuldig.
Al die tijd werkten technici met man en macht om de problemen op te lossen. Je kunt je afvragen of ze in drie maanden de remedie kunnen vinden tegen kinderziekten die de afgelopen vijf jaar chronisch zijn gebleken.
Gaat de Fyra ooit nog rijden?
De Fyra rijdt! Dat wil zeggen, de oude door een locomotief getrokken treinstellen die de afgelopen jaren in afwachting van de komst van de Italiaanse flitstreinen ook al van Amsterdam naar Breda pendelden. Het is voor de treinreiziger die snel naar België wil te hopen dat de Italianen hun flitstreinen ooit nog aan de praat krijgen. Een alternatief is er niet.
De NS heeft de Italianen al honderd miljoen euro betaald voor de Fyra's. Dat geld kunnen ze niet nogmaals uitgeven. En al zouden ze het kunnen, ook andere fabrikanten hebben een levertijd van enkele jaren. Er bestaat geen showroom voor flitstreinen.
undefined
