Kinderrechtenorganisatie: verplicht vaccineren tegen mazelen

‘Verplichte vaccinatie tegen mazelen lijkt onontkoombaar. Nederland is nu vier jaar op rij onder een vaccinatiegraad van 95 procent gezakt, de grens die door de Wereldgezondheidsorganisatie als veilig wordt aangehouden. De afgelopen jaren heeft de overheid veel geïnvesteerd in voorlichting en overreding. Dat waren goede maatregelen, maar de vaccinatiegraad ligt nu op 92,9 procent en is niet omhoog gegaan’, zegt Marc Dullaert, voorzitter van kinderrechtenorganisatie KidsRights en oud-Kinderombudsman.

Vandaag brengt KidsRights de jaarlijkse KidsRights Index uit in 181 landen, in samenwerking met de Erasmus Universiteit Rotterdam. In deze index worden landen gerangschikt naar de mate waarin zij het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties naleven. De lijst wordt aangevoerd door IJsland, Portugal, Finland, Zwitserland en Duitsland. Net als vorig jaar staat Nederland zesde. In het domein gezondheid is Nederland echter tien plaatsen gezakt, omdat kinderen minder goed beschermd zijn als gevolg van de te lage vaccinatiegraad.

Tegen verplichte vaccinatie bestaan in Nederland grote bezwaren. Volgens christelijke partijen kunnen ouders niet verplicht worden hun kinderen in te enten als dat tegen hun geweten ingaat. ‘Ik begrijp die bezwaren heel goed’, zegt Dullaert. ‘Maar als voorlichting niet helpt, zul je toch iets anders moeten doen. Het kan niet zo zijn dat je als ouder een ander kind in gevaar brengt omdat je je eigen kind niet wilt laten vaccineren.’

Sommige deskundigen trekken de effectiviteit van verplichte vaccinatie in twijfel. Uiteindelijk is het moeilijk om ouders te dwingen, betogen zij, en het wantrouwen tegen vaccinaties zal alleen maar toenemen door een verplichting. ‘Het is natuurlijk beter om nooit dwang te hebben. Maar ook hier geldt: als alle genomen maatregelen niet blijken te werken, zul je toch andere stappen moeten nemen’, zegt Dullaert.

Een woordvoerder van staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid laat weten dat verplichte vaccinatie op dit moment niet aan de orde is. ‘Blokhuis heeft een actieplan naar de Kamer gestuurd en wil de resultaten daarvan afwachten. We zitten nog niet in een kritieke zone. De vaccinatiegraad is de afgelopen jaren steeds licht gedaald, maar in januari meldde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne dat die daling gestopt is’, zegt hij. ‘De staatssecretaris heeft wel gezegd dat er meer verplichtende maatregelen kunnen komen als de vaccinatiegraad blijft dalen en een gevaarlijke situatie ontstaat’, aldus de woordvoerder.

Armoede

Nederland dankt zijn zesde plaats op de KidsRights Index vooral aan onderwijs en de bescherming van kinderen. Nergens is het aantal tienermoeders zo laag en gaan meisjes gemiddeld zo lang naar school. Zorgwekkend is het aantal kinderen dat in armoede leeft, 280 duizend volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau. Ook de participatie van kinderen is onder de maat, net als in andere landen overigens. ‘De dialoog met kinderen is vaak heel vrijblijvend, terwijl ze heel creatieve ideeën hebben’, zegt prinses Laurentien, die Missing Chapter oprichtte, een stichting die onder meer Raden van Kinderen bij bedrijven installeert. ‘In veel steden hebben arme kinderen een pas waarmee ze activiteiten kunnen ondernemen. Kinderen ervaren zo’n pas als stigmatiserend. Wij hebben met arme kinderen gesproken die zeggen: ik ben weer het kind met die pas. Daarom pleitten ze ervoor alle kinderen een pas te geven, en er bij arme kinderen meer geld of punten op te zetten.’

De ranglijst van KidsRights Index wordt afgesloten door Afghanistan op plaats 181, vooraf gegaan door Sierra Leone en Tsjaad. Toch is er geen lineair verband tussen welvaart en kinderrechten. China, Myanmar en India daalden op de lijst, terwijl hun economieën groeiden. Opvallend is ook de lage klassering van Nieuw-Zeeland (169) en het Verenigd Koninkrijk (170). De Kids Rights Index zet de naleving van de kinderrechten af tegen de economische mogelijkheden van een land. Langs die meetlat schiet het Verenigd Koninkrijk schromelijk te kort, aldus Dullaert: ‘Kinderen van migranten en vluchtelingen worden gediscrimineerd, er wordt te weinig geld uitgetrokken voor de bestrijding van kinderarmoede en kinderen uit arme gezinnen hebben onvoldoende toegang tot het juridisch systeem.’