Kinderen van minima mee op schoolreis in Amsterdam

‘Mama heeft het ietsje moeilijker,’ antwoordde Mayra Yorks als haar kinderen vroegen waarom ze nog niet had betaald voor hun schoolreisje. De moeder van vier uit Amsterdam Zuidoost staat onder bewind en kon de jaarlijkse ouder- en schoolreisbijdrage van 50 euro per kind nauwelijks ophoesten. Het komt goed, beloofde ze toch. Want natuurlijk wilde ze niet dat haar kinderen niet mee zouden kunnen. ‘Die gedachte breekt je hart.’

Volgens de Amsterdamse wethouder Marjolein Moorman (onderwijs en armoede) zijn er meer ouders zoals Yorks die moeite hebben om de vrijwillige ouderbijdrage te betalen. Schoolleidingen leuren soms tevergeefs maanden om een paar tientjes en staan vervolgens voor een moeilijk dilemma; nemen we een leerling wel of niet mee op schoolreisje. Moorman: ‘Ik ken verhalen van kinderen die hun klasgenoten in de bus zagen zitten en zelf achterbleven op school. Onbestaanbaar.’

Het probleem is niet uitsluitend Amsterdams, in de media verschenen de afgelopen jaren schrijnende berichten over kinderen die niet mochten aanschuiven bij het kerstdiner of de diploma-uitreiking mistten. De Kamer nam een motie aan om een maximaal bedrag vast te stellen voor de ouderbijdrage, maar minister Arie Slob (Onderwijs) oordeelde vorig jaar dat niet de oplossing te vinden. Hij stelde wel dat de bijdrage nooit verplicht zou mogen worden en niet zou mogen leiden tot uitsluiting. De bijdrage voor buitenschoolse activiteiten mag door scholen zelf worden vastgesteld, in Nederland vragen scholen gemiddeld 57 euro. In Amsterdam is dat 112 euro met uitschieters in stadsdeel Zuid, waar sommige onderwijsinstellingen meer dan 700 euro vragen.

De minimapas

Volgens Moorman moeten alle scholieren mee kunnen doen aan schoolactiviteiten. Daarom kunnen de Amsterdamse basisscholen vanaf komend schooljaar gebruikmaken van de zogenoemde ‘Stadspas regeling vrijwillige ouderbijdrage’. Ouders die tot 120 procent van het wettelijk minimumloon verdienen, en daarom in het bezit zijn van een minimapas, kunnen per kind 50 euro ouderbijdrage door de gemeente laten overmaken naar de school . Hiervoor wordt dan 28 euro afgehaald van de vrij besteedbare scholierenvergoeding van 244 euro die minimagezinnen al krijgen. Scholen zijn verplicht om kinderen met de regeling te laten deelnemen aan alle activiteiten. Daarnaast mogen zij vanaf komend jaar maximaal 225 euro ouderbijdrage vragen, anders worden de scholen gekort op gemeentelijke subsidies.

De regeling met de minimapas gaat voor zo’n 17 duizend Amsterdamse kinderen gelden. De afgelopen drie jaar is er al uitgebreid mee getest. Eerst op vier scholen in Zuidoost, dit schooljaar volgden nog eens 82 scholen met een overwegend arme leerlingenpopulatie. Basisschool De Brink, waar Yorks kinderen op zitten, is een van de scholen die deelnamen aan de proef. De regeling bespaart haar veel ‘kopzorgen’, zegt de Amsterdamse.

Ook directeur Annemieke de Droog is enthousiast. Het innen van de ouderbijdrage was elk jaar weer veel gedoe. Op haar school De Brink komt de helft van de kinderen uit een minimagezin. Ze moeten de eindjes aan elkaar knopen dus dan is het een logische keuze om de 25 euro ouderbijdrage niet te betalen, zegt De Droog. Ondanks de coulante betalingsregelingen.

Ook De Kinderboom in Amsterdam Noord liep, alle herinneringsbrieven en gesprekken ten spijt, jaarlijks zo’n tweeduizend euro aan ouderbijdragen mis. ‘Op een gegeven moment gaven we ouders zelfs een zakje mee waar ze per week 2 euro in konden stoppen, maar dat gaf ongelooflijk veel administratie,’ zegt directeur Alex Bakker. Hij voelde zich ook wel bezwaard om achter geld aan te gaan dat mensen eigenlijk helemaal niet hadden.

Nooit uitsluiting van de kinderen

Toch is het nooit bij Bakker en De Droog opgekomen om kinderen dan maar uit te sluiten van activiteiten. Ze hebben niet gekozen voor die situatie en hun ouders vaak ook niet, vinden de directeuren. Daarom deed De Brink een beroep op de creativiteit van de ouderraad. De cadeautjes in de zak van Sinterklaas werden wat kleiner. Het groep 8-kamp werd verplaatst van Heiloo naar Huizen, zodat de kinderen er met de fiets vanuit Amsterdam naartoe konden.

Door de stadspasregeling wordt er veel stress bij minimagezinnen weggenomen, denkt De Droog. En de scholen zitten dankzij de vergoeding weer wat ruimer in het sop. Zo kon De Brink dit jaar op schoolreisje naar attractiepark de Efteling. ‘Maar dat was wel echt een uitzondering hoor,’ lacht De Droog.