Kind automatisch de naam van de vader? Discriminatie, zegt het Grondwettelijk Hof in Italië

De uitspraak van het Grondwettelijk Hof bepaalt dat een baby nu standaard de naam van beide ouders krijgt – in een door henzelf overeen te komen volgorde – tenzij de ouders er allebei mee akkoord gaan één van hun namen te geven.

De zaak werd vorig jaar aangespannen door een stel uit Potenza, in de zuidelijke regio Basilicata. Zij hebben samen drie kinderen, van wie er twee geboren werden voor hun huwelijk. Omdat de moeder hen als eerste erkende, kregen zij haar achternaam. Voor het derde kind maakte de wet dat onmogelijk, omdat de ouders bij de geboorte getrouwd waren en kinderen in dat geval tot nu toe automatisch de naam van de vader kregen.

Eerder had een lagere rechtbank hun klacht nog ontoelaatbaar verklaard, maar na een hoger beroep belandde de zaak uiteindelijk bij het Grondwettelijk Hof in Rome. De volledige uitspraak is nog niet openbaar, maar in het persbericht lieten de rechters weten dat de oude regels volgens hen in strijd zijn met verschillende artikelen uit de Grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

De vijftien rechters oordeelden dat in het kader van de gelijkheid en het belang van het kind beide ouders het eens moeten zijn met de naam van een kind, die volgens de uitspraak een ‘fundamenteel element van de persoonlijke identiteit’ is. Daarom is het volgens het Hof ongrondwettelijk om een kind automatisch de naam van de vader toe te kennen, of het nu geboren wordt binnen een huwelijk, buiten een huwelijk of geadopteerd is.

Parlement werkt wet verder uit

De bal ligt nu bij het Italiaanse parlement, dat de details van de nieuwe wet uit moet werken. Er liggen al vijf voorstellen, maar anders dan bij andere hete hangijzers – waaronder hulp bij zelfdoding – heeft het Grondwettelijk Hof in dit dossier besloten meer te doen dan alleen het notoir trage parlement vergeefs aan te sporen een nieuwe wet te maken.

De nieuwe bepaling van het Hof over dubbele achternamen is in principe direct geldig. Wel blijft, zolang een nieuwe wet ontbreekt, bij lokale tegenwerking nog altijd een gang naar de rechtbank nodig om de verandering ook daadwerkelijk af te dwingen.

‘Het stel dat deze ingewikkelde en vermoeiende juridische reis heeft ondernomen, is geëmotioneerd’, liet hun advocaat woensdag aan Italiaans persbureau Ansa weten. ‘Ze zijn zich ervan bewust dat ze geschiedenis hebben geschreven. Ze hebben er altijd in geloofd.’

Ook minister van familie en gelijke kansen Elena Bonetti noemde de uitspraak in de Italiaanse media historisch. ‘Hij bevestigt eindelijk dat er in lijn met de Grondwet ook in het familierecht geen voorrang kan zijn voor de man of de vrouw.’