Kiest Nederland voor het geld of de relatie met Marokko?

De VVD dringt al lang aan op het opzeggen van het verdrag met Marokko, gesteund door PVV, CDA, ChristenUnie, SGP, Bontes/Van Klaveren en Van Vliet. Dat land weigert aanpassing van het verdrag uit 1972. Daarin is geregeld dat uitkeringen waar Marokkanen hier recht op kregen na hun terugkeer naar dat land worden overgemaakt.

Nederland besloot in 2011 echter uitkeringen bij export aan te passen aan de koopkracht in het ontvangende land, het zogenoemde woonlandbeginsel. Dat gebeurt nu bij export naar landen buiten de Europese Unie, behalve Turkije en Marokko. Voor Turkije staat het associatieverdrag met de Europese Unie verlaging vaak in de weg, bij Marokko het verdrag uit 1972. De rechter heeft al een streep gehaald door de verlaging van de uitkeringen die naar Marokko gaan.

Loos gebaar

Vier jaar is nu vruchteloos gesproken met Marokko over aanpassing van het verdrag. Nu is de maat vol en ligt opzeggen van het verdrag voor de hand.

Dat klinkt ferm, maar is een bijna loos gebaar. De financiële opbrengst is heel beperkt. Niet alleen moeten lopende uitkeringen volledig worden doorbetaald tot het recht vervalt doordat bijvoorbeeld het recht op kinderbijslag op de 18de verjaardag vervalt. Omdat op 1 januari 2016 een verdrag tussen de Europese Unie en Marokko van kracht wordt zal het effect minimaal zijn. Het heeft bovendien alleen effect op de kinderbijslag en het kindgebonden budget. Als het verdrag is opgezegd, op zijn vroegst op 1 januari 2017, bespaart Nederland in het eerste jaar 900 duizend euro en op termijn 4,5 miljoen per jaar. De besparingen in de zorg zijn groter. Op de basisverzekering tegen ziektekosten wordt op termijn jaarlijks bijna 15 miljoen bespaard.

Het gaat de meerderheid in de Tweede Kamer niet om de opbrengst maar om het principe - het woonlandbeginsel. Ook minister Lodewijk Asscher (PvdA) van Sociale Zaken staat hier pal voor, in tegenstelling tot zijn partijgenoten in het parlement. Asscher heeft de meerderheid in de Tweede Kamer gebruikt om Marokko onder druk te zetten het verdrag aan te pasen. Tevergeefs.

'Klap in het gezicht'

Opzegging van het verdrag raakt de verhouding met Marokko. De ambassadeur van dat land heeft via de Volkskrant laten weten dat Marokko opzegging als een onvriendelijke daad zou beschouwen. Dat is diplomatentaal voor 'een klap in het gezicht'. Ongekend in 400 jaar vriendschappelijke betrekkingen, zo vindt ook minister Bert Koenders (PvdA) van Buitenlandse Zaken.

Eerder schortte Marokko daarom al tijdelijk de medewerking aan de terugkeer van illegale Marokkanen op en trok een subsidie in aan een tentoonstelling in het Amsterdamse Tropenmuseum. Speldenprikjes. Want de relatie gaat veel verder. In Marokko worden nu Marokkanen berecht die in Nederland misdrijven hebben gepleegd. Marokko werkt ook mee aan de controles voor de rechtmatigheid van uitkeringen. Als dat stopt, kost dat Nederland geld. En Nederland werkt nauw samen met Marokko bij de bestrijding van terrorisme, jihadisme en radicalisering.

Nederland staat nu voor het blok. Doorbijten omwille van het principe of eieren voor zijn geld kiezen omwille van de goede betrekkingen.