Kenia in greep van bloedige aanslagen al-Shabaab
Bij een aanslag op arbeiders in een steengroeve in het noordoosten van Kenia zijn dinsdagochtend 36 mensen om het leven gekomen. Alle slachtoffers zijn niet-moslims. De aanslag is opgeëist door de van oorsprong Somalische, islamitische terreurbeweging al-Shabaab. Het is de tweede grote aanslag in acht dagen. Het hoofd van de politie, David Kimayo, en de minister van Binnenlandse Veiligheid, Joseph ole Lenku zijn als gevolg hiervan opgestapt.
De moordpartij vond plaats op zo'n 15 kilometer van de plaats Mandera. Het gebied in het noordoosten van Kenia, niet ver van de grens met Somalië, kent vooral moslims als oorspronkelijke bewoners. Maar in de streek werken ook veel mensen, zoals in de steengroeve, die uit andere, christelijke delen van Kenia afkomstig zijn.
Volgens mensen die de plek van de aanslag hebben bezocht, lagen de arbeiders in tenten te slapen toen zij werden overvallen. De vermeende strijders van al-Shabaab zouden de niet-moslims van de moslims in de groep hebben gescheiden en geëxecuteerd. Ook zouden vier mensen die poogden te ontsnappen, zijn onthoofd.
Ruim een week eerder vond bij de plaats Wajir, ook in het noordoosten van Kenia, eveneens een aanslag plaats. Toen ging het om passagiers van een bus die onderweg was naar de hoofdstad Nairobi. Hierbij kwamen 28 mensen om het leven. Net als bij de overval op de steengroeve waren de slachtoffers bij Wajir niet-moslims.
Al-Shabaab liet dinsdag in een verklaring weten de aanslag te hebben uitgevoerd als wraak op de Keniaanse militaire aanwezigheid in Somalië. Ruim drie jaar geleden, na bloedige overvallen op onder meer buitenlandse toeristen aan de kust, trok de Keniaanse krijgsmacht het zuiden van Somalië binnen.
De jongste aanval van al-Shabaab zorgt in Kenia voor een felle discussie over de manier waarop de regering van president Uhuru Kenyatta de strijd tegen het terrorisme aangaat. Volgens critici van de regering slaagt al-Shabaab er steeds beter in moslims en niet-moslims tegen elkaar op te zetten.
De circa 80 procent christenen en 20 procent moslims hebben in het Oost-Afrikaanse land de afgelopen vijftig jaar overwegend vreedzaam samengewoond. Sinds de inval van de Keniaanse krijgsmacht in Somalië zijn de religieuze spanningen echter flink toegenomen. Dat wordt enkel meer, nu al-Shabaab er direct op uit lijkt te zijn om niet-moslims het slachtoffer te maken.
Toespraak van Uhuru Kenyatta
President Uhuru Kenyatta heeft dinsdagmiddag in een landelijke toespraak gereageerd op de recentste aanslag van al-Shabaab. Zonder de naam te noemen, vergeleek de president het optreden van de beweging met dat van de Nigeriaanse islamistische groep Boko Haram. Al-Shabaab zou uit zijn op een ‘extremistisch kalifaat in onze regio’.
Kenyatta maakte ook het ontslag bekend van veiligheidsminister Ole Lenku en politiebaas Kimayo, op wie in de Keniaanse sociale en traditionele media veel kritiek is geweest. Hij spoorde daarbij de media wel aan op een ‘nuchtere’ manier op zoek te gaan naar consensus in ‘zaken van landelijk belang’.
Over de moslimgemeenschap in Kenia sprak Kenyatta, zelf een katholiek, lovende woorden. Volgens hem is die gemeenschap ‘hard werkend en vreedzaam’ en speelt zij een onmisbare rol in de opbouw van de natie. Wel riep hij moslims in het land op om niet toe te geven aan ‘de verlangens van terroristen’.
De Keniaanse president verdedigde opnieuw de militaire aanwezigheid van zijn land in het buuurland Somalië. Al-Shabaab is volgens hem gedecimeerd en op de terugtocht. Toch is de beweging duidelijk niet verslagen. Kenyatta sprak daarom ook van een oorlog: ‘We zijn in oorlog tegen terroristen binnen en buiten ons land.’
De afgelopen weken hebben Keniaanse veiligheidsdiensten invallen gedaan in moskeeën in Mombasa, de belangrijkste kustplaats. Volgens de autoriteiten waren die bedoeld om radicale predikers en hun aanhang uit te schakelen. De aanslag op de bus bij Mandera was volgens al-Shabaab juist weer bedoeld als wraak op het optreden van de veiligheidsdiensten in Mombasa.
Alle onrust die momenteel in het noordoosten en aan de kust van Kenia bestaat, heeft ook zijn effect op het toerisme, vanouds een van de belangrijkste economische sectoren voor Kenia. De komende kerstdagen gelden voor het land als het hoogseizoen, maar de toerismebranche meldt dat het aantal boekingen uit het buitenland veel lager is dan voorgaande jaren.
In Nairobi, de hoofdstad, bestaat ook nog steeds angst voor nieuwe aanslagen van de islamistische groep al-Shabaab, die vorig jaar september ruim zestig mensen doodde bij een aanslag op Westgate, een populair winkelcentrum in de stad. Al-Shabaab heeft ook gezegd nieuwe aanslagen in petto te hebben.
Vorige week betoogden in Nairobi verontruste burgers bij het Keniaanse parlement. De slogan van hun demonstratie, een reactie op de aanslag bij Wajir, was 'Tumechoka', wat Swahili is voor: We zijn het zat. Volgens de betogers ontbreekt het vooral aan daadkracht bij het hoofd van de politie, David Kimayo, en bij de minister voor Binnenlandse Veiligheid, Joseph ole Lenku. Beiden zijn dinsdag opgestapt.
De Keniaanse oppositie probeert het ongenoegen over het veiligheidsbeleid van de regering te vertalen in massale protesten tegen het bewind-Kenyatta. Veel succes hebben hun acties nog niet gehad. Nieuwe betogingen zijn echter wel gepland.
