Kan Kamp zomaar meer gas uit Rusland halen?

Het gas zou via de Nordstream-pijpleiding, die vanuit Rusland in Duitsland aan land komt, het Nederlandse gasnet instromen. De pijpleiding heeft een capaciteit van 55 miljard kuub gas per jaar en vervoert nu voornamelijk gas voor de Duitse markt. 'Extra levering voor de Nederlandse markt is via deze route mogelijk', zegt energie-expert Sijbren de Jong van The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS). Wel moet het gas geschikt worden gemaakt voor de Nederlandse huishoudens.

Maar of het kan is niet de belangrijkste vraag, zegt een energie-expert die alleen anoniem wil reageren omdat hij van zijn werkgever een spreekverbod heeft gekregen. 'De minister moet zich afvragen of we een groeiende afhankelijkheid van Rusland een slim idee is', zegt hij. 'Ik denk het niet.' Ook De Jong zegt 'doe maar liever niet'.

Waarom de minister dan toch voor de Rusland-optie noemt? 'We zitten te diep in de Russische energie', zegt de energie-expert die anoniem wil blijven. 'Rotterdam is de grootste Russische oliehaven en Gasunie is medeaandeelhouder van de Nordstream-pijpleiding die voor 51 procent in handen is van Gazprom. Gasunie, met een aandeel van 9 procent en een oud-directeur die momenteel werkt voor Gazprom, is een van Kamps adviseurs in deze kwestie.'

Verdeeldheid zaaien

Kamp zou jaarlijks zo'n 20 miljard kuub gas uit het buitenland willen halen. Behalve uit Rusland zou hij ook vloeibaar gemaakt gas (LNG) willen importeren. Daarvoor komen landen als Qatar, Nigeria, Egypte en Algerije in beeld. Niet de meest frisse handelspartners en bovendien is LNG, dat per schip aankomt, duurder dan gas per pijpleiding. Noorwegen zou ook een optie zijn, maar voor hun gas geldt dat het duurder is dan de Russische variant.

Meer gas naar Nederland zou Rusland goed uitkomen, zegt De Jong van HCSS. 'Ruslands buitenlandbeleid is gebaseerd op het op verschillende terreinen verdeeldheid zaaien binnen de EU', zegt hij. 'In de Londense City zit veel Russisch geld, op Cyprus heeft Rusland een grote vinger in de pap in offshore banking, voor Griekenland probeerde Rusland de reddende engel te zijn bij hun schuldencrisis en Oost-Europese staten zijn vaak voor 100 procent afhankelijk van Russische gas.'

Voor Nederland is het nog lang niet zo ver. In 2012 kwam 5 procent van ons gas uit Rusland. 'Als dat een keer 10 procent wordt, dan nog komt de leveringszekerheid voor Nederland niet in de problemen als Rusland het laat afweten', zegt De Jong. 'Voorlopig hebben we voldoende gas in opslag.' Maar de groeiende afhankelijkheid staat wel haaks op het EU-beleid, zegt Hans van Cleef, energie-analist van ABN Amro.

Speelbal van Poetin

Europees Commissaris Sefcovic (Energie Unie) liet vorige week weten dat hij voortaan aan tafel wil zitten bij de onderhandelingen die EU-landen voeren met grote energieleveranciers als Rusland. Dat voorkomt volgens hem dat lidstaten de speelbal worden van machtige regeringsleiders als Poetin. Een kwart van het gas in de EU komt inmiddels uit Rusland.

De EU-sancties die sinds de oorlog in Oekraïne van kracht zijn tegen Rusland, veranderen daar niets aan. Die gelden niet voor de energiebronnen zelf, maar alleen voor het verkopen van technologie voor het boren naar olie en gas in 'moeilijke' velden, zoals de technologie voor schaliegas. De VS overwegen wel sancties tegen Gazprom als blijkt dat het bedrijf gas heeft geleverd aan de strijdende pro-Russische-rebellen in Oekraïne.

'De VS hebben gemakkelijk praten', zegt De Jong. 'Europa kan moeilijk een vuist maken met de huidige afhankelijkheid.' Dat wil niet zeggen dat de Russen ongehinderd hun gang kunnen gaan. Er loopt op dit moment een grootschalig onderzoek door de Europese Commissie naar machtsmisbruik van Gazprom op de Europese markt.