Kadhafi & Zn.

Om even voor drie uur ging gistermiddag het gerucht dat de Libische leider Moammar Kadhafi de hoofdstad Tripoli zou hebben verlaten. Om vijf voor half zes verklaarde de Engelse minister van Buitenlandse Zaken Hague dat Moammar Kadhafi mogelijk onderweg was naar Venezuela. Veertien minuten later ging het gerucht dat Kadhafi mogelijk niet onderweg was naar Venezuela.

De nieuwsvoorziening rond de revolutie in Libië is buitengewoon matig, zeer speculatief en hoogst onbetrouwbaar, en dat is voorlopig slecht nieuws voor de Libiërs. Het kan zijn dat je op een plein in Tripoli staat te demonstreren en dat je plotseling vanuit zee wordt gebombardeerd door marineschepen of vanuit de lucht door straaljagers. Dat is voor jou de tamelijk levensbedreigende werkelijkheid, maar voor mensen elders, hier bijvoorbeeld, een vaag gerucht.

De waarheid voor het oog van de wereld kan je beschermen, het vage gerucht is een vrijbrief voor afslachten.

Ik dacht dat Moammar Kadhafi nog een jaar of twintig de Grote Leider van Libië zou blijven en daarna de macht zou overdoen aan een van zijn zonen. Dictator geworden op de jeugdige leeftijd van 27 jaar, zichzelf vastgeklonken aan de macht en benoemd tot grondlegger van de dynastie der Kadhafi's. Met het leger en de geheime dienst als garanties.

Kadhafi was jarenlang de dolle hond, leider van de terreurstaat Libië, financier van PLO en IRA. De laatste jaren zocht hij toenadering tot het Westen. Wat het Westen goed uitkwam, want hij had olie en gas in de aanbieding, plus oliedollars.

Kadhafi zette in 2007 tijdens een staatsbezoek aan Frankrijk een bedoeïnentent in de tuin van zijn Parijse hotel. Dat vond iedereen grappig. De oudere broer van Frank Zappa; lak aan de conventies, omringd door bloedmooie vrouwen, ouwe rocker uit de Sahara. Goede vriend van die andere bejaarde liefhebber van seks en drugs en rock 'n' roll, Berlusconi. Aandeelhouder van Financial Times, Fiat en Juventus.

Thuis de boel strak onder controle en in het Westen op zijn minst een welkome woestijnclown met heel veel geld: hoeveel onaantastbaarder kun je zijn?

En dan toch opeens revolutie.

Aan Kadhafi's zoon Saif al-Islam, die zondag het volk toesprak en tot kalmte maande, kon je zien dat het nog niet helemaal tot de familie was doorgedrongen, wat er speelt. Hij begon met de onsterfelijke openingszin: 'Ik zag in dat ik tot jullie moest spreken.' Hierna uitte hij enkele vreselijke dreigementen, maar daarna toonde hij zich van zijn goede kant met de belofte een nieuwe vlag en volkslied te introduceren.

Op de site van het tijdschrift The Economist staat de 'schoenengooiers-index', naar de Arabische protesteergewoonte. De index meet de kans op revolte met een aantal gewogen factoren. De belangrijkste is de leeftijd van de bevolking: het percentage inwoners onder de 25 telt voor 35 procent mee, het totale aantal 25-minners nog eens voor 5 procent. Ook corruptie, inkomen en censuur worden meegewogen.

Libië staat op de index op de tweede plaats, na Jemen. De gemiddelde leeftijd is er 24,2 jaar. De jeugdwerkloosheid ligt tussen de 40 en 50 procent.

Dictaturen gaan ten onder aan woede, frustratie en testosteron. In de revoluties die daaruit worden geboren, kunnen stenen en stokken het opnemen tegen straaljagers.

Om halftien kwamen er berichten over slachtingen onder de bevolking en bombardementen op Tripoli en Benghazi.

Het is afgelopen met Moammar Kadhafi & Zonen.