Kabinetsformatie nadert ontknoping: coalitieakkoord van kabinet-Rutte IV op komst

Dat melden bronnen rond de formatie. Als in dit tempo wordt doorgewerkt, verwachten betrokkenen dat de onderhandelaars en hun secondanten vrijdagavond naar buiten zullen komen met een nieuw coalitieakkoord voor het kabinet-Rutte IV. Alleen als op het laatste moment een kink in de kabel komt, wordt de witte rook pas volgende week verwacht, maar daar wordt op dit moment niet van uitgegaan.

Als het akkoord vrijdagavond rond is, betekent dat nog niet dat er direct een nieuwe regering aantreedt. Allereerst zullen de Tweede Kamerfracties van VVD, D66, CDA en ChristenUnie er nog mee moeten instemmen. Het is nog niet bekend wanneer deze fracties het coalitieakkoord onder ogen krijgen. Dit weekeinde ligt lastig, omdat het CDA zaterdag een congres heeft en voor de ChristenUnie geldt zondag als rustdag. Het ligt daarom het meest voor de hand dat de fractieleden het coalitieakkoord maandagochtend mogen beoordelen.

Goedkeuring fracties

Hoewel de kans groot is dat de Kamerleden van de vier partijen akkoord gaan met het onderhandelingsresultaat, is dit niet volledig vanzelfsprekend. Met sommigen van hen is de afgelopen maanden intensief gesproken, maar lang niet alle Kamerleden zijn al op de hoogte van alle compromissen die zijn gesloten. Het is niet uitgesloten dat er nog kleine aanpassingen moeten worden gedaan.

Na de beoordeling door de fracties komen de onderhandelaars daarom nogmaals bij elkaar om de laatste plooien glad te strijken. Dit gaat naar verwachting op maandagmiddag gebeuren. Vervolgens kan de voltallige Tweede Kamer dinsdag of woensdag debatteren over het eindverslag van de informateurs Johan Remkes en Wouter Koolmees.

In het meest optimistische scenario kan VVD-leider Mark Rutte dan vanaf maandag 20 december gesprekken gaan voeren met potentiële bewindslieden. Nadat zij zijn gescreend door de AIVD en eventuele zakelijke belangen opzij hebben gezet, kunnen zij aan het werk. De inschatting op het Binnenhof is dat het kabinet-Rutte IV daarom pas op zijn vroegst begin januari formeel zal aantreden.

Over de inhoud van de onderhandelingen is nog niet veel bekend. Aan de hand van de eerder opgestelde proeve van het regeerakkoord van VVD en D66 en het in de trein gevonden document van VVD en CDA is wel gebleken dat in ieder geval drie van de vier onderhandelende partijen inzetten op een ambitieuzer klimaatbeleid, willen ingrijpen op de woningmarkt en fors willen investeren in het onderwijs.

Langste formatie ooit

Met het bereiken van een onderhandelingsakkoord nadert de langste formatie uit de parlementaire geschiedenis het einde. Nadat bleek dat VVD-leider Mark Rutte in de verkenning had gesproken over de positie van oud-CDA’er Pieter Omtzigt en daarover vervolgens had gelogen, ontplofte de formatie. Maanden gingen voorbij waarin onderling wantrouwen de formatie in een wurggreep hield.

Nadat D66-leider Kaag haar blokkade tegen de ChristenUnie had opgeheven, gingen de eerste inhoudelijke gesprekken van start met D66, VVD, CDA en ChristenUnie. De informateurs Remkes en Koolmees beloofden op 6 oktober in een persconferentie dat er zou worden gewerkt aan een dun regeerakkoord. Beoogde ministers zouden dat vervolgens zelf mogen uitwerken. Of deze missie is geslaagd, is nog niet bekend. Betrokkenen weten wel te melden dat het coalitieakkoord waarschijnlijk ‘meer dan een paar A4’tjes’ beslaat.