Kabinet wil witwassen met wortel en tak uitroeien

Voor het zomerreces moet een voorstel voor beperkingen van cashbetalingen naar de Tweede Kamer worden gestuurd. Ervaringen in andere landen (Spanje, Frankrijk, Griekenland, België en Frankrijk) spelen daarbij een rol. Op een bijeenkomst met journalisten in Washington verwees Hoekstra naar een maximum van 1.000 euro cashbetalingen, een bedrag dat eerder door burgemeester Halsema van Amsterdam is genoemd. VVD-Kamerlid Foort van Oosten noemde in november zelfs een maximum van 500 euro wenselijk.

Een nieuw informatie-uitwisselingssysteem moet er daarnaast voor zorgen dat klanten, die vanwege mogelijke witwastransacties bij de ene bank de deur zijn gewezen, niet de straat kunnen oversteken en bij een andere bank weer een rekening kunnen openen.

Minister Wopke Hoekstra besprak zijn plan vrijdag in Washington bij de Financial Action Task Force (FATF), een overlegorgaan dat door de G7-landen is opgericht om de problemen van het witwassen van crimineel geld en later ook de financiering van het terrorisme aan te pakken.

Hoekstra wil het witwassen wereldwijd met wortel en tak uitroeien, zei hij. ‘Gemakkelijk zal het niet zijn. Het is een veelkoppig monster, het speelt ook in de vastgoedsector en bij levensverzekeraars. Dit probleem zal nog lang bij ons blijven. Ik vrees dat we nog veel voorbeelden gaan zien.’

Internationale operatie

In Nederland alleen al werd vorig jaar voor naar schatting 16 miljard euro witgewassen, ruim 2 procent van het bbp. In Nederland trof ING vorig jaar een recordschikking met het OM van 775 miljoen euro, omdat maatregelen tegen witwassen via de bank jarenlang tekortschoten. Hoekstra zei op een bijeenkomst met Nederlandse journalisten in Washington dat banken een poortwachtersfunctie hebben. ‘Maar wij als overheid moeten ze daarbij helpen. De informatie-uitwisseling moet beter – nationaal maar ook internationaal.’

Want volgens Hoekstra opereert de georganiseerde misdaad anno 2019 vooral internationaal. ‘Dat zie je bij al die schandalen die naar boven komen. Geld blijft eindeloos circuleren. Ik hoor ook onder mijn collega’s dat ze het probleem grensoverschrijdend willen aanpakken.’

Hoekstra zei dat witwassen eigenlijk eufemistisch klinkt. ‘Maar in feite betekent het dat de onderwereld zich een plek aan tafel van de bovenwereld verschaft. Ik maak me geen enkele illusie: dit probleem bestaat minstens op dezelfde schaal buiten Nederland. Ik heb bijna al mijn Europese collega’s hierover gesproken. Zij zijn niet optimistischer dan ik. Ik ben er niet één tegengekomen die zei: bij ons is het pico bello in orde.’

1 biljoen dollar minder belastinginkomsten

Hoekstra was in Washington voor de voorjaarsvergadering van het IMF, waar de strijd tegen corruptie en witwassen tot speerpunt is gemaakt. Uit nieuw onderzoek van het IMF blijkt dat wereldwijd één biljoen (1.000 miljard) dollar aan belastinginkomsten wordt verspeeld door corruptie. Landen met de minste corruptie bij de ontwikkelde landen halen 4,5 procent van het bbp aan belastingen meer binnen dan landen die het hoogst staan of de lijst van meest corrupte landen. In minder ontwikkelde landen is dat verschil 4 procent. ‘In minder ontwikkelde landen met veel corruptie wordt eenderde minder aan onderwijs en zorg uitgegeven dan in landen met minder corruptie’, aldus het IMF.

Het blijkt mogelijk er iets tegen te doen. Het IMF prijst bijvoorbeeld Georgië dat tussen 2003 en 2008 zijn belastinginkomsten wist te verdubbelen door alleen een aanpak van corruptie. Een ander voorbeeld is Rwanda dat de belastinginkomsten hierdoor wist te laten stijgen met 6 procent van het bbp. Wereldwijd worden banken vaker ter verantwoording geroepen. Goldman Sachs ligt in Maleisië onder vuur in het 1MDB-schandaal en JP Morgan in Nigeria wegens fraude in de oliesector.