Kabinet: Oekraïne is niet aansprakelijk voor MH17-ramp

Dat schrijft minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken dinsdag aan de Tweede Kamer. Zowel de PVV, SP, Forum voor Democratie als het CDA wezen Blok er vorige week tijdens een Tweede Kamerdebat nadrukkelijk op dat niet alleen gekeken moet worden naar het aandeel van Rusland in de ramp (omdat het wapen daar vandaan komt), maar ook of Oekraïne onzorgvuldig of nalatig handelen te verwijten valt.

‘Oekraïne heeft het luchtruim domweg open gehouden’, zei het PVV-Kamerlid Raymond de Roon. Dat terwijl Oekraïne wist dat pro-Russische rebellen inmiddels de beschikking hadden gekregen over een BUK-installatie waarmee vliegtuigen op grote hoogte uit de lucht geschoten konden worden. ‘Er is hiervoor een bewijsstuk dat nota bene door Oekraïne zelf is geleverd’, zei de PVV’er verontwaardigd tegen Blok. ‘Er is een tapgesprek opgepikt waarin rebellen zeggen dat ze weten dat er een BUK aankomt.’

Geen bewijs

Minister Blok gaat echter niet mee in de gedachtengang dat Oekraïne daardoor medeverantwoordelijk is voor de ramp. ‘Een tapgesprek is toch echt wat anders dan bewijsvoering door het Openbaar Ministerie’, zei Blok tijdens het debat vorige week al. In de Kamerbrief voegt hij daaraan toe dat ‘het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid, de uitkomsten van het strafrechtelijk onderzoek van het JIT, informatie uit openbare bronnen en eigen onderzoek, waaronder juridisch onderzoek’ eveneens geen aanknopingspunten bieden om Oekraïne aansprakelijk te stellen.

Het kabinet sluit echter ‘geen enkele juridische optie uit’ om gerechtigheid voor de MH17-slachtoffers en hun nabestaanden te bewerkstelligen, schrijft Blok. Als nieuwe informatie uit het strafrechtelijk onderzoek toch aanleiding geeft om andere landen aansprakelijk te stellen, dan zal het kabinet dit bestuderen.

Volgens de bewindsman is het aansprakelijk stellen van een andere staat een ‘zwaarwegende stap’. Hij wijst erop dat Oekraïne goed samenwerkt in het onderzoek naar de ramp. ‘De juridische samenwerking met Oekraïne binnen het JIT is van groot belang voor de effectiviteit van het strafrechtelijk onderzoek.’

Verdachten berechten

Woensdag om 11.00 uur debatteert de Tweede Kamer over een juridische overeenkomst tussen Nederland en Oekraïne waarin onder meer staat hoe eventuele verdachten van de MH17-ramp worden berecht.

De Oekraïense grondwet staat niet toe dat onderdanen worden uitgeleverd. In het verdrag is geregeld dat verdachten met een Oekraïens paspoort wel via een videoverbinding met een rechtbank in Oekraïne kunnen worden gehoord. Mochten zij worden veroordeeld, dan belooft Oekraïne de door de Nederlandse rechter opgelegde gevangenisstraf in eigen land ten uitvoer te brengen.