Kabinet mikt nog steeds op einde gaswinning Groningen per oktober

Alleen de oorlog in Oekraïne en nieuwe tegenvallers bij de bouw van de stikstoffabriek in Zuidbroek kunnen nog roet in het eten gooien, schrijft Vijlbrief dinsdag in een Kamerbrief. In beide gevallen kan de staatssecretaris niet garanderen dat de Nederlandse gasvoorraden toereikend zijn om de volgende winter (2023-2024) door te komen. Het kabinet neemt in juni een definitief besluit over sluiting van het Groningenveld.

Vijlbrief mikt op hoogstens een jaar uitstel. Het kabinetsstreven is om de gaswinning uiterlijk op 1 oktober 2024 te stoppen. Op 26 september vorig jaar gaf Vijlbrief overigens exact dezelfde boodschap af. ‘Het is mijn intentie om in het najaar van 2023 of uiterlijk 2024 de gaswinning uit het Groningenveld definitief te beëindigen’, schreef hij toen.

Op dit moment weet het kabinet nog niet of het komend voorjaar voldoende aardgas in het buitenland kan kopen om de Nederlandse gasbergingen weer te vullen voor de volgende winter. Ook maakte Vijlbrief vorige week tandenknarsend bekend dat de cruciale stikstoffabriek in het Groningse Zuidbroek nóg later in bedrijf komt dan verwacht. Een conflict tussen de hoofdaannemer en onderaannemer zorgt voor nieuwe vertraging.

De fabriek kan hoogcalorisch gas (dat Nederland in het buitenland kan kopen en dat de NAM wint uit de kleine gasvelden op de Noordzee) omzetten in laagcalorisch gas. Laagcalorisch gas, dat meer stikstofmoleculen bevat dan de hoogcalorische variant, is het type waar alle Nederlandse gebouwen mee verwarmd worden en dat ook een deel van de Nederlandse industrie gebruikt. Volgens de nieuwe planning moet de stikstoffabriek op 1 oktober volledig operationeel zijn, maar gezien de voorgeschiedenis zijn nieuwe tegenvallers niet uit te sluiten. Oorspronkelijk had de fabriek op 1 april 2022 gereed moeten zijn.

‘Tegelijkertijd is de toevoer van voldoende hoogcalorisch gas allerminst zeker door de oorlog in Oekraïne’, schrijft Vijlbrief aan de Tweede Kamer. Het grootste deel van de Nederlandse industrie gebruikt hoogcalorisch gas in het productieproces. Om de vraag naar Groningen-gas zo snel mogelijk te beperken, heeft het kabinet vijf van de negen industriële grootverbruikers van laagcalorisch gas zover gekregen over te stappen op hoogcalorisch gas. In samenspraak met de buurlanden heeft Nederland de eigen export van laagcalorisch gas (vooral naar Duitsland) bovendien flink kunnen afbouwen.

Het Groningenveld staat sinds oktober op de waakvlamstand. Dit gasjaar (1 oktober 2022 - 30 september 2023) mag de NAM 2,8 miljard kubieke meter aardgas oppompen uit de gasbel onder de noordelijkste provincie. Dat is het minimaal noodzakelijke om alle elf gasputten operationeel te houden.

De Gasunie heeft Vijlbrief geadviseerd de waakvlamproductie nog een jaar voort te zetten. De eigenaar van het landelijk gasleidingennet vindt sluiting dit jaar onverantwoord. Dit in verband met het volledig wegvallen van de import van Russisch gas en de onzekerheid op de internationale gas- en energiemarkten. Hierdoor is de leveringszekerheid in Nederland in de volgende winter onvoldoende gewaarborgd, schrijft Gasunie aan de staatssecretaris. Vijlbrief houdt dit advies dus nog een paar maanden in beraad en besluit in juni.