Justitie Rusland eist 23 jaar tegen Oekraïense oorlogsheldin
De Russische justitie heeft 23 jaar gevangenisstraf geëist tegen Nadezjda Savtsjenko, een Oekraïense pilote die in Rusland gevangen zit wegens de dood van twee Russische oorlogsjournalisten. Savtsjenko, die vermoedelijk door pro-Russische rebellen aan Rusland werd uitgeleverd, is in Oekraïne uitgegroeid tot een nationale held.
De nu 34-jarige pilote wordt ervan beschuldigd dat zij verantwoordelijk is voor de dood van de twee journalisten die juni 2014 bij een mortierbeschieting op stellingen van de pro-Russische rebellen waren omgekomen. Savtsjenko vocht destijds bij een Oekraïens vrijwilligersbataljon aan het front. Volgens Moskou zou ze zijn opgepakt, nadat ze als vluchtelinge de grens was overgestoken. Maar een Russische tv-zender meldde dat ze in handen was gevallen van de rebellen, die haar vervolgens overdroegen aan de Russische veiligheidsdiensten. Ironisch genoeg eiste de openbaar aanklager naast de 23 jaar celstraf ook een boete van honderdduizend roebel (1.250 euro) wegens 'illegale grensoverschrijding'.
Na de strafeis liet Savtsjenko weten dat zij in hongerstaking zou gaan, als de rechter niet binnen twee weken met een vonnis komt. 'Ik ga niet langer wachten. Ik heb er genoeg van', zei ze. Ze kondigde ook aan dat ze niet in beroep zal gaan, hoe het vonnis ook uitvalt, omdat ze de Russische jurisdictie niet erkent. 'Ik ben een Oekraïense officier. Ik heb het volste recht mijn land te verdedigen', zei ze tegen de rechter.
Tijdens het proces betoogde haar advocaat Mark Fejgin dat Savtsjenko niet verantwoordelijk kan zijn geweest voor de beschieting, omdat ze al vóór het incident in handen van de rebellen zou zijn gevallen. Dat blijkt volgens hem uit de telefoongegevens van Savtsjenko en een van de Russische journalisten.
In de loop van haar verblijf in Russische gevangenissen is Savtsjenko verscheidene malen in hongerstaking gegaan. Eén hongerstaking hield ze bijna tachtig dagen vol. Haar strijdlust heeft haar enorm populair gemaakt in Oekraïne. Ze werd gekozen als lid van het Oekraïense parlement voor de partij van ex-premier Julia Timosjenko.
'Krijgsgevangene'
Haar advocaat Fejgin, die ook de meiden van Pussy Riot verdedigde, drong er ook op aan dat zij de status van krijgsgevangene zou krijgen. Maar daarvan wilden de Russische autoriteiten niets weten, aangezien dat zou neerkomen op een erkenning dat Rusland betrokken is bij de oorlog in Oekraïne. Verscheidene landen, waaronder Duitsland, hebben Moskou opgeroepen Savtsjenko te laten gaan. Ook de Verenigde Naties hebben daarop aangedrongen, maar Moskou beschouwt die oproepen als een 'onaanvaardbare poging de rechtsgang te beïnvloeden'.
Vorig jaar veroordeelde een Russische militaire rechtbank de Oekraiense filmregisseur Oleg Sentsov tot 20 jaar cel wegens terrorisme. Sentsov zou plannen hebben gehad om een standbeeld van Lenin op de Krim op te blazen. Ook zou hij brand hebben gesticht in de kantoren van twee pro-Russische politieke partijen. Maar volgens mensenrechtengroeperingen ging het om een politiek proces.
