Justitie dreigde hoogzwangere wanbetaler vast te zetten

Een bewindvoerder uit Flevoland die vanwege haar beroepsgeheim niet met haar naam in de krant wil, trekt nu aan de bel over een cliënt die op Goede Vrijdag bezoek kreeg van de politie om openstaande boetes te innen. De vrouw heeft een opgestapelde schuld van ruim 1.100 euro bij het CJIB vanwege boetes voor onverzekerd autorijden.

Disproportioneel

'Haar partner belde mij in paniek op', zegt de bewindvoerder. 'De telefoon stond op de speaker terwijl de politie nog bij hen in huis was. Ze dreigden haar vast te zetten als ze niet zou betalen. Nadat ik probeerde de zaak te sussen en de agent had overlegd met een leidinggevende, zeiden ze dat ze dan de volgende week wel zouden terugkomen. Deze stress is niet goed voor een vrouw die elk moment kan bevallen.'

De zaak is volgens de bewindvoerder extra zorgelijk omdat haar cliënt een medische indicatie heeft voor de bevalling en de zorg in de gevangenis ontoereikend zou zijn.

De politie Midden-Nederland geeft een andere lezing van de zaak. 'Wij hebben nooit daadwerkelijk de intentie gehad deze mevrouw in gijzeling te nemen', zegt een woordvoerder. 'De politie is die dag aan de deur geweest om een geldboete te innen en het kan zijn dat daarbij het woord gijzeling is gevallen. Maar wij kijken ook naar de persoonlijke omstandigheden. In dit geval was gijzeling niet proportioneel en hebben we haar gewezen op andere mogelijkheden om dit probleem op te lossen.'

Het in gijzeling nemen van burgers vanwege een openstaande schuld bij justitie leidde in 2015 tot maatschappelijke discussie. De Nationale Ombudsman tikte justitie op de vingers omdat zij het dwangmiddel van gijzeling veel te lichtvaardig zou inzetten. Tv-programma De Monitor behandelde de zaak van een demente oudere die bijna door de politie was meegenomen uit het verpleeghuis vanwege een vergeten verkeersboete.

Verbeteringen

Bureau Frontlijn, een hulpinstantie in Rotterdam, meldde destijds dat alleen al in de Maasstad jaarlijks ongeveer tien zwangere vrouwen in de gevangenis belandden - niet omdat zij waren veroordeeld, maar omdat zij een schuld niet hadden betaald. Een meerderheid in de Tweede Kamer vond toen dat zwangere vrouwen uitgezonderd moeten worden van dit dwangmiddel.

Barend Rombout van Bureau Frontlijn zegt dat de situatie sindsdien is verbeterd. 'Dit is voor het eerst dat ik weer hoor van een zwangere vrouw die hiermee wordt gedreigd.'

Ook de Nationale Ombudsman constateerde in februari dat het Openbaar Ministerie (OM) verbeteringen heeft doorgevoerd. Werden er in 2014 nog 200 duizend vorderingen tot gijzeling voorgelegd aan de rechter, in 2016 was dit gereduceerd tot 784 gevallen. Van die zaken werd meer dan de helft afgewezen. Gijzelen mag alleen als sprake is van onwil om te betalen, niet als iemand de financiële middelen niet heeft.

Schuldig

De cliënte in Dronten en haar partner hebben volgens hun bewindvoerder meer dan een ton schuld. De auto is vanwege het onverzekerd rijden al in beslag genomen, maar daarmee is de boete niet weg. 'Deze mensen hebben er zelf veel aan gedaan om in deze situatie terecht te komen', zegt de bewindvoerder. 'De ouders van deze vrouw stonden al onder bewind, ze heeft nooit geleerd om met geld om te gaan. Toen de schulden zo hoog waren dat ik werd aangesteld, had de partner nog net even een nieuw telefoonabonnement afgesloten en was er een wensenlijstje van aan te schaffen spullen. Maar dat ze zelf schuldig zijn aan deze situatie wil niet zeggen dat het zo onmenselijk moet zijn dat we een hoogzwangere vrouw gaan gijzelen.'

Nadat zij bij het OM heeft geklaagd en de Volkskrant navraag heeft gedaan bij justitie, kreeg de bewindvoerder op woensdagmiddag een mail van de officier van justitie dat haar cliënte inmiddels uit het opsporingsregister is gehaald. De dreigende gijzeling is daarmee van de baan.