NieuwsProblemen juridisch loket
Juridische hulp lage inkomens in gevaar door problemen bij Juridisch Loket
Juist nu de overheid een belangrijkere rol voor het Juridisch Loket wil, blijkt de organisatie in de ban van een bestuurscrisis. Afdelingen uit het hele land vrezen dat de kwaliteit van de juridische hulp die ze mensen met een laag inkomen bieden onder de huidige leiding verder achteruitgaat. Zij hebben massaal het vertrouwen in de directeur opgezegd. Sommige vestigingen weigeren hem zelfs nog langer te ontvangen, blijkt uit interne documenten.
Bij het Juridisch Loket kunnen burgers gratis juridisch advies krijgen, via een telefoonlijn of in een van de dertig vestigingen die er door heel Nederland zijn. De organisatie – met 400 medewerkers – krijgt subsidie van het ministerie van Justitie en Veiligheid (J&V). Zo moet rechtshulp voor iedereen toegankelijk zijn. Het loket kan bezoekers doorverwijzen naar sociaal advocaten of een mediator. Jaarlijks worden zo’n 800 duizend juridische adviezen gegeven.
Door bezuinigingen en mismanagement staat die spilfunctie onder druk, vinden medewerkers van het loket. En dat terwijl minister Sander Dekker in zijn hervormingsplannen voor de gesubsidieerde rechtsbijstand juist grote plannen heeft voor het loket. Die plannen zijn volgens de medewerkers onuitvoerbaar en niet met hen afgestemd. Ze vrezen dat daardoor de toegang tot juridische hulp voor de meest kwetsbare mensen in de samenleving nog lastiger zal worden.
Angstcultuur
Volgens de medewerkers is Jan Albert Waal, sinds 2004 algemeen directeur van het Juridisch Loket, debet aan die situatie. In een brief aan hem schrijven ze over een ‘angstcultuur’. Ook zou de directeur ‘matige en verstrekkende’ besluiten later noodgedwongen moeten terugdraaien. Als voorbeeld noemen de medewerkers het sluiten van de balies. Daardoor konden mensen het loket alleen nog telefonisch bereiken, voor 25 cent per minuut, en na lange wachtrijen. Onder politieke druk werd dat besluit in 2015 teruggedraaid omdat de drempel voor de meest kwetsbare mensen op die manier te hoog zou zijn.
Begin 2018 zijn twee directeuren ‘uitvoering’ aangesteld om de problemen het hoofd te bieden en beter te luisteren naar de medewerkers door het hele land. Inmiddels zitten zij beiden al maanden ziek thuis, volgens ingewijden mede doordat de algemeen directeur hen het werken onmogelijk maakte en hen intimideerde. De twee directeuren willen niet op de situatie ingaan.
In september weigerden vier vestigingen van het Juridisch Loket bestuurder Jan Albert Waal te ontvangen voor zijn jaarlijkse werkbezoek, blijkt uit een interne brief. ‘Daar waar u ons werk zou kunnen vergemakkelijken worden de problemen in stand gehouden of zelfs verergerd’, schrijven de afdelingen. Andere vestigingen stuurden in november een brief naar de directeur waarin ze zijn ‘top-down-stijl’ van besturen hekelen en zorgen uiten over de verminderde kwaliteit van de dienstverlening van het Juridisch Loket.
Frustratie over tweespalt
Op het intranet van het Juridisch Loket onderkent de Raad van Toezicht dat ‘de onrust fors is toegenomen’ en dat ‘tegenstellingen zijn verhard’. In totaal zouden 23 van de 30 vestigingen inmiddels het vertrouwen in de directeur hebben opgezegd. Ook de ondernemingsraad heeft formeel laten weten niet meer achter de directeur te staan.
‘Wij betreuren dat dit sentiment bestaat, maar signaleren tegelijkertijd dat anderen binnen de organisatie zich wel kunnen vinden in de huidige situatie’, zegt directeur Jan Albert Waal in een reactie. ‘Daar bestaat juist weer enige frustratie over de tweespalt die is ontstaan en de tactiek die sommigen hanteren om hun onvrede te uiten.’
Hoewel de onrust binnen het Juridisch Loket al jaren groeit heeft de Raad van Toezicht – met als voorzitter de Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen – pas afgelopen najaar adviesbureau &Samhoud gevraagd onderzoek te doen naar ‘signalen uit de organisatie’. Dat onderzoek loopt nu, maar wordt door de medewerkers gewantrouwd omdat de onderzoeksopdracht onduidelijk is en de professionaliteit en onafhankelijkheid van de onderzoekers te wensen zou overlaten.
Directeur Waal zegt de uitkomsten van het onderzoek desondanks te willen afwachten. ‘Ik heb vertrouwen in de toekomst. Pas daarna maak ik, in goed overleg met diverse belanghebbenden binnen de organisatie, de balans op.’
