Jonge Duitsers die geen andere leider kennen dan ‘Mutti’ zijn klaar met ‘merkeln’ ★★★★☆

Nederlanders zijn dol op smalltalk, zegt een jonge Duitser wanneer hem aan het begin van Generatie Merkel wordt gevraagd naar cultuurverschillen. ‘Dan worden er gesprekken gevoerd die helemaal geen informatie bevatten, maar dan moet je daaraan meedoen omdat het gezellig is ofzo.’

Verwacht geen koetjes en kalfjes dus, in deze zesdelige podcast waarin Bureau Buitenland-presentator Sophie Derkzen de erfenis van Angela Merkel onderzoekt. Ze spreekt met jongeren van de ‘generatie Merkel’: de generatie die zich nauwelijks kan herinneren dat ooit iemand anders de Duitse bondskanselier was.

Elke aflevering begint in de kroeg, waar Derkzen met vier jonge, in Nederland wonende Duitsers praat over hun verhouding tot hun bondskanselier. Daarna waaiert de podcast uit naar gesprekken met Duitslandkenners en reportages uit het land, om weer terug te keren naar het café.

De tafelgesprekken zijn goed gevonden als rode draad: in een ongedwongen sfeer voeren de jongeren de luisteraar langs de beslissende momenten van zestien jaar Merkel. Deze generatie Duitsers heeft gemengde gevoelens over haar leider, zo blijkt. Ze zijn trots op haar, zeker als ze in het buitenland zijn, maar ze hebben ook genoeg aan te merken. Merkel mag zich dan hebben geprofileerd als ‘klimaatkanselier’, intussen hield ze de vervuilende auto-industrie veel te lang de hand boven het hoofd.

Haar ‘Wir schaffen das’ uit 2015 was een mooi gebaar, maar haar plan om op grote schaal vluchtelingen op te nemen was niet goed doordacht en leidde daardoor juist tot verzet tegen het immigratiebeleid. En Merkel kwam dan wel uit Oost-Duitsland, veel heeft ze voor dit nog altijd achtergestelde deel van het land niet gedaan, vinden de jongeren aan tafel. De vijfde aflevering behandelt de vraag of Merkel zich wel genoeg heeft ingezet voor de positie van vrouwen.

Wat opvalt is dat de leden van deze ‘zeer willekeurige steekproef’ alle vier links zijn en uit West-Duitsland komen – wellicht zegt dat ook iets over het slag Duitsers dat naar Nederland verhuist. Gelukkig is er tegenwicht in de vorm van interviews met een jonge CDU-afgevaardigde en een lid van de jeugdbeweging van de rechts-nationalistische AfD. Daarnaast bezoeken Derkzen en haar collega Edwin Koopman ook mensen die Merkels beleid persoonlijk heeft getroffen: van vluchtelingen tot een topman in de auto-industrie.

Al met al is Generatie Merkel een spannende inkijk in een land dat zich opmaakt voor een toekomst zonder zijn ‘Mutti’. Een kennismaking met een nieuwe generatie Duitsers die genoeg heeft van het merkeln (nietsdoen) en toe is aan actie. Of en in welke vorm die er komt, dat moet blijken.