'Je moet realistisch zijn. Sparta is niet rijp voor promotie'

De rode kaart voor doelman Moens na twee minuten illustreert feilloos de vrije val van Sparta. Twee dagen nadat hij zijn afscheid heeft aangekondigd als algemeen directeur ziet Peter Bonthuis hoe de ploeg met tien man roemloos van Cambuur verliest: 1-3. Na de eerste nederlaag dit seizoen op het Kasteel lijkt de eredivisie verder weg dan ooit.

Ook trainer Jan Everse mag het zich aantrekken dat Sparta naar de tiende plaats is gezakt, zegt Bonthuis. 'Jan ligt goed bij de media, iedereen laat hem met rust. Ik begrijp dat technisch directeur Rob Baan het contract met Everse nu al met twee jaar wil verlengen. Dat lijkt me wat vroeg, ik weet niet waarop dat is gebaseerd. Ik zou even afwachten of Sparta de play-offs haalt. En dat wordt al moeilijk genoeg.'

De Spartamars is tevens de titel van het reddingsplan dat de nieuwe raad van commissarissen binnenkort presenteert. In de eerste divisie zal het voor Sparta steeds moeilijker worden om te overleven, aldus Bonthuis. 'Je moet realistisch zijn. We hebben geen team dat rijp is voor promotie. Maar het heeft wel financiële consequenties.

'De begroting zal opnieuw omlaag moeten. Ook de degradantenvergoeding van de KNVB gaat in het tweede seizoen in de eerste divisie terug van zes ton naar 400 duizend euro. We moeten er rekening mee houden dat we minimaal 1 miljoen aan inkomsten gaan missen. Dat bedrag zal ergens moeten worden weggesneden. Zo raken we in een neerwaartse spiraal.

'Ik denk dat Sparta wel degelijk toekomst heeft in de eredivisie. Ik weet dat sentimenten niet tellen. Maar we zijn de oudste profclub van Nederland met een geweldige historie. Maar als we weer drie jaar in de eerste divisie blijven, wordt het perspectief steeds geringer.'

Het doelpunt van Excelsior-spits Fernandez waardoor Sparta vorig jaar degradeerde, heeft zijn vertrek bespoedigd, stelt Bonthuis. 'We hebben toen uit de laatste 22 wedstrijden 9 punten gehaald, nog minder dan RKC dat rechtstreeks degradeerde. En dan praten we over een elftal met Viergever, Falkenburg, Strootman, Duplan en Poepon. Maar de zaak explodeerde op 16 mei.'

Bonthuis: 'Eerst miste Excelsior een penalty. We leefden nog en maakten een doelpunt. Ik werd al door omstanders gefeliciteerd. Sparta had zich gehandhaafd in de eredivisie. Ik liep vlak voor tijd naar beneden om de jongens op te vangen bij de spelerstunnel. Ik was blij en opgelucht tot ik op het grote scherm beneden spelers van Excelsior zag juichen.

'Mijn eerste reactie was: kijk ik nu naar een andere samenvatting? Dit kan niet waar zijn. Bleek Fernandez dus de gelijkmaker te hebben gescoord. Ik heb dat doelpunt niet live meegemaakt. Toen stortte ook mijn wereld in. De club groeide, we kregen jaarlijks meer toeschouwers. We dachten al aan een nieuw stadion. Dat viel allemaal weg.'

De noodgreep om trainer Frans Adelaar te vervangen door Aad de Mos keerde zich als een boemerang tegen de club. Bonthuis: 'Als die bal van Fernandez er in blessuretijd niet in was gegaan, hadden we andere conclusies getrokken. Maar de aanstelling van De Mos heeft niet gewerkt en het heeft ook veel geld gekost. De Mos was gehuurd voor vijf wedstrijden. Later beweerde hij jaren te zullen blijven als Sparta zich zou handhaven. Aad zou zelfs technisch directeur worden. Dat heeft hij allemaal verzonnen.'

Hoeveel trainers heeft Bonthuis wel niet versleten sinds hij in 2003 aantrad als directeur? 'Dat valt wel mee', zegt hij, op zijn kantoor in het Kasteel. 'Ik heb net een aantal conclusies na acht jaar Sparta op papier gezet. Ik noem alleen de aanstelling van Gert Aandewiel een inschattingsfout. We moesten hem in 2007 na zeven duels ontslaan, omdat hij nog niet rijp bleek voor de functie van hoofdtrainer.'

Bonthuis moest na de degradatie drastisch saneren. Het budget van Sparta werd bijna gehalveerd. 'Perschef Yvette van Schie was net bevallen, toen ik haar moest vertellen dat er geen werk mee voor haar was. De beheerder van het spelershome moest weg, terwijl hij juist zijn baan had opgezegd om bij Sparta te kunnen werken. Die gesprekken hebben er stevig ingehakt.'

Bonthuis kan zelfs zijn hartklachten niet los zien van de vrije val die hij met Sparta meemaakte. 'Sommige supporters noemen me een straatvechter die met iedereen ruzie maakt. Ik ben juist een tikje introvert, ik laat mijn emoties zelden zien. Ik juicht niet na een doelpunt. Ik heb ook nooit gehuild na een nederlaag, zelfs niet na de degradatie.

'Ik heb te veel dingen opgekropt, ik sluit niet uit dat mijn hartklachten er een gevolg van zijn. Het overkwam me hier op kantoor, een dag voor Feyenoord - Sparta. Ik heb in het ziekenhuis een cardioversie, een elektroshock gekregen en mocht naar huis. Toen de klachten bleven, heb ik een hartoperatie ondergaan.'

Die dag werd Bonthuis automatisch teruggevoerd naar de dood van zijn vader. 'Hij is dertig jaar geleden in het oude Dijkzigt ziekenhuis overleden tijdens een hartoperatie. Het is altijd mijn grootste angst geweest dat mij hetzelfde zou overkomen. Hoewel Sparta een samenwerkingsverband heeft met het Dijkzigt heb ik bewust voor een ander ziekenhuis gekozen. Ik kon het niet aan om naar het Dijkzigt te gaan.

'Ik ben geopereerd in het Antonius ziekenhuis in Nieuwegein. De chirurg liet me op een scherm zien wat hij ging doen. Hij vroeg: weet je waar je we nu zitten? Ik antwoordde: ik hoop in Nieuwegein en niet in de hemel. Ik krijg volgende week nog een elektroshock en dan moeten alle problemen verholpen zijn.'

In de zomer verhuist de 61-jarige Bonthuis naar de bovenverdieping op het Kasteel, waar hij bij zijn management- en organisatiebureau wordt herenigd met Dimitri, de zoon uit zijn eerste huwelijk. 'Ik heb mijn privéleven te lang ondergeschikt gemaakt aan het werk. Die fout wil ik niet nog eens maken. Het was eveneens een reden om na acht tropenjaren bij Sparta te stoppen.'

Steeds meer mensen ziet Bonthuis in zijn omgeving wegvallen. Ook voor hem werd met de dood van Peter Post een tijdperk afgesloten. Hij werkte ruim twintig jaar samen met de voormalige ploegleider van Raleigh en Panasonic. 'Ik had al eerder een foto weggegooid waarop ik samen met Gerrie Knetemann en André Hazes stond. Ik dacht: ik moet wel de volgende zijn.

'Ik vond het bijzonder dat ik aanvankelijk niet voor de begrafenis van Post was uitgenodigd, terwijl ik alles met die man heb meegemaakt. Ik beantwoordde zelfs zijn brieven, ik wist hoe hij dacht. Deed ik ook voor Zoetemelk en Knetemann, alsof ze het zelf waren.

'Ik heb de liefde tussen Peter en zijn laatste echtgenote zien opbloeien. Mijn zoon en ik zijn toch naar de uitvaartdienst gegaan, alle zitplaatsen waren vol. Tot mijn stomme verbazing zag ik Loek, de ex-vrouw van Post, met al haar emoties helemaal achteraan staan.

'Ik snap nog wel dat de huidige familie van Post op de eerste rij zat. Maar het heeft me geraakt dat ook de aanwezige oud-renners niet het fatsoen hadden om Loek te betrekken bij de herdenking. Ik had de aanvechting om de dienst te onderbreken en te zeggen: mensen, dit kan echt niet. Post was een echte organisator, ik denk dat hij het anders zou hebben gewild.'