'Je mag gedetineerden niet kaal op de bank laten zitten'

AMSTERDAM - Het bezuinigingsplan van staatssecretaris Fred Teeven (Justitie, VVD) voor het gevangeniswezen is ondoordacht en heeft mogelijk nadelige effecten voor veroordeelden, het gevangenispersoneel en uiteindelijk de samenleving. Dat is de conclusie van een rapport van de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming over de voorstellen van de staatssecretaris die tegen 2018 ongeveer 340 miljoen euro moeten opleveren. Onder meer de sluiting van 26 gevangenissen - en de bouw van twee nieuwe -, het opvoeren van elektronische bewaking via enkelbanden en het inperken van tbs van tien naar acht jaar moeten daarvoor zorgen.

Leo de Wit, voorzitter van de raad, een onafhankelijk adviesorgaan, uit 'grote zorgen' over de effecten van het versoberde gevangenisbeleid.

Sluitend onderzoek over de relatie tussen gevangenisbeleid en het percentage veroordeelden dat terugvalt, bestaat niet. Waarom denkt u dat dit plan nadelig kan zijn?

'In Nederland daalt recidive de laatste jaren, de ontwikkelingen zijn gunstig. Zonder gedragsverandering door middel van persoonsgerichte programma's is de kans op falen groter. Resocialisatie hoort bij een beschaafde rechtsstaat en is een van de pijlers van ons strafsysteem. In de huidige vorm verslechteren deze plannen de kans dat een gedetineerde succesvol terugkeert. '

Met een enkelband kunnen mensen vanuit huis toch aan die integratie werken?

'Elektronische detentie kan onnodige detentieschade beperken. Maar het is de rechter die daarover moet beslissen, niet de minister. We zien ook kansen: vrijheidsbeperking kan worden gecombineerd met een dwingend appèl om problemen die tot criminaliteit hebben geleid actief aan te pakken. Zonder begeleiding en zorg is de kans niet maximaal dat iemand slaagt. Je mag ze niet kaal op de bank laten zitten. Er zijn overigens mensen die überhaupt geen bank hebben. Wie dit systeem voorstelt als een gemakkelijke bezuiniging, hanteert een simpele benadering van een complex probleem. Als je via enkelbanden de kansrijke populatie uit de gevangenis houdt, is extra aandacht nodig voor de groep die achterblijft. Detentiefasering, het wennen aan de vrijheid, is voor deze groep erg belangrijk. Dat wordt afgeschaft. De kloof is dan diep voor wie in één klap wordt losgelaten.'

Ook over de inperking van tbs van tien naar acht jaar uit de Raad bezwaren.

'Het klinkt interessant, maar ook hier zijn stappen nodig. Het leven is niet zo maakbaar dat je tbs zomaar met twee jaar kunt inkorten. Dat vraagt om risico's nemen met proefverlof, en nauw overleg met de zorgsector.'

Uw advies komt ongevraagd. Wordt er geluisterd?

'De staatssecretaris moet de discussie aangaan met de professionals die dag in dag uit in het gevangeniswezen werken. Deze mensen weten hoe het werkt. We hopen dat de staatssecretaris niet alleen luistert, maar ook zegt: dat zijn logische ideeën. Het is een moeilijke afweging tussen bezuinigen en onze kernwaarden op niveau houden. We begrijpen de noodzaak om te bezuinigen. Maar het mag geen boekhoudkundige exercitie zijn.'

undefined