Je kunt kinderen uitstekend tweetalig opvoeden

Hierbij bekeer ik mij tot het radicale midden

De weldoorbloede stukken van Arthur van Amerongen op de maandagse achterpagina zijn een goede reden om de Volkskrant te lezen. Net zo goed als ik al menige intimus op mild dwingende wijze enige lezing van zijn Brusselse reportages in boekvorm heb aangeraden. Wat zoveel schrijvers in Nederland zo ontzettend graag willen (ik denk nu onwillekeurig aan Tommy Wieringa, wiens eerste roman ik prachtig vond, maar wiens ronkend-literai-ai-aire stem op de radio mij tegenwoordig eerder doet glimlachen), proef ik in Van Amerongens stukken een echte reviaanse ziel, nauw verwant aan de grote August Willemsen, van wie ik - als het niet zo pathetisch zou klinken - graag zou willen zeggen dat ik hem dagelijks mis.

Het is om deze verwantschap dat ik toch enige ongerustheid wil uiten omtrent Van Amerongens opmerking (Achterpagina, 18juli) dat we nu in oorlog zijn en dat er sprake zou zijn van mensen die stelselmatig en tot groot gevaar van de open samenleving de ware aard van de werkelijkheid zouden ontkennen. Hierbij bekeer ik mij tot het radicale midden: vanwaar dat zijn literaire stijl onwaardige getamboereer op de oorlogstrom - het allerbotste instrument in het verder ook niet bijster interessante arsenaal aan armzalige gedachten van de populist?

Oorlog lijkt me geen onschuldige metafoor, eerder een wensgedachte die de powers that be, ik denk hier aan de immer schaterlachende Gerrit Zalm en ABN Amro, nog steeds actief als financier van diverse wapenindustrieën, nog harder zal laten lachen op weg naar het meest actuele saldo van zijn diverse bankrekeningen.

Maar vooruit, laat ik even met Van Amerongen meedenken: als dit een oorlog is, wie zijn dan de strijdende partijen? Veronderstelt de notie oorlog niet enige gelijkwaardigheid in slagkracht? Is iedere idioot die zich met povere argumenten beroept op een nog poverder geloofsverhaaltje ineens een mogendheid? Parijs, Brussel, Nice - het lijken me eerder zaken van psychopathologie dan van politicologie of sociologie.

Niet alleen zou dat de Verenigde Naties met een onbeheersbare aanwas van nieuwe naties confronteren. Vermoedelijk doet Van Amerongen de Mohamed Lahouaiej-Bouhlels van deze wereld geen groter plezier dan door hen een dergelijk wereldhistorisch belang toe te kennen. Ik blijf graag geloven dat ironie en zachte krachten iets meer kans maken om ooit enig gewicht ten goede in de mondiale schaal te kunnen leggen, en dat de notie 'oorlog' welhaast het allerslechtste denkkader is dat de open samenleving van haar vijanden zal verlossen.

_{Jaïr Tchong, Amsterdam (cultuurjournalist)}

Boycot Turkije

Erdogan is nu in zo'n enorm tempo de rechtsstaat aan het vernietigen (onder het mom van het verdedigen van de democratie) dat de Europese Unie dit niet over haar kant mag laten gaan. De rechterlijke macht, de persvrijheid, de vrijheid van godsdienst, het onderwijssysteem: het wordt allemaal afgebroken en in een moordend tempo. Het hele overheidsapparaat moet worden gevuld met Erdogan-getrouwen.

Laat de Nederlandse regering het voortouw nemen en voorstellen dat de EU het associatieverdrag met Turkije opzegt als de massaontslagen van politieke tegenstanders van Erdogan niet snel worden teruggedraaid. Alleen het niet doorvoeren van visumvrijreizen voor Turken is een veel te zwakke maatregel.

Mocht Turkije in reactie hierop bijvoorbeeld de vluchtelingendeal beëindigen (waarmee is aangetoond dat het land in staat is de vluchtelingenstroom te stoppen), dan kan de EU nog meer economische maatregelen nemen, tot een boycot aan toe.

Turkije is veel meer afhankelijk van de EU dan andersom. Daar moeten we gebruik van maken. Iemand als Erdogan is alleen gevoelig voor maatregelen die echt pijn doen.

_{Marcel Buurman, Roermond}

Plagiaat

En nu maar hopen dat Donald Trump ook gaat afkijken. Bij Barack Obama!

_{Coos Grevelink}

Hovercraft

Vital van Looveren vraagt zich af in de brief van de dag (Geachte redactie, 22 juli) waarom er geen hovercraft wordt gebruikt voor de veerdienst van Holwerd naar Ameland. Een slecht idee.

Van Looveren heeft kennelijk nog nooit gehoord hoeveel lawaai een grote hovercraft produceert. De Waddenzee staat op de lijst van UNESCO Werelderfgoed. In dit gebied hoort zo'n ding niet thuis.

Bagger die vaargeul maar uit. Ik wil er wel een paar euro van mijn belastinggeld aan besteden.

_{Maarten Mulder, De Koog (Texel)}

Plasproblemen

Grijnzend las ik de column Toiletproblematiek (Ten eerste, 22 juli).

Wederom modieuze flauwekul over het labelen van genderneutrale toiletten, terwijl overal te zien is dat het met de invalidentoiletruimten - en faciliteiten bar slecht is gesteld.

Mag ik mij in het koor voegen van waan-van-de-dag ontwikkelingen, al was het maar om enig tegenwicht te bieden voor de allesverslindende en niet te stelpen sportgolf in de media?

Wordt het niet tijd om bij openbare herentoiletten een markering aan te brengen voor mannen die klein van stuk zijn. Die hebben moeite met de hoogte van de urinoirs (pissoir, zei men ooit).

Zij dienen te vaak noodgedwongen op de tenen te staan om vervolgens hun geslacht op de koude rand van het keramiek te leggen. Dat is bepaald niet ten voordele van het produceren van een gerichte, stevige urinestraal!

Een lager geplaatst urinoir, mits duidelijk gemarkeerd, zou voor deze vergeten groep uitkomst brengen. Hier ligt een taak weggelegd voor de facilitaire dienst van onze gemeentehuizen.

In gedachten zie ik rijen mensen in openbare gebouwen peinzend bij de retirade staan: welke deur in te gaan?

_{Tjako Fennema, Hilversum}

Achter de feiten

Blijft Defensie achter de feiten aanlopen? Zojuist las ik de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep van 18 juli 2016 inzake het AOW-gat voor burgerpersoneel dat - gedwongen - met wachtgeld is gegaan vanwege een van de (vele) reorganisaties waar Defensie patent op heeft.

Duidelijker kan de hoogste administratieve rechter in Nederland het niet uitspreken: Defensie is in gebreke gebleven bij het vinden van een oplossing voor duizenden ambtenaren die in onzekerheid zijn gekomen doordat de pensioengerechtigde leeftijd tussentijds is verhoogd naar 67 jaar.

Een door Defensie bedacht lapmiddel om deze groep een compensatie te geven ter grootte van de bruto AOW met vakantiegeld is als onvoldoende door de Centrale Raad van Beroep in de prullenbak gegooid. Defensie gaat de uitspraak 'bestuderen' alvorens met een nieuwe oplossing te komen.

Als Defensie de uitspraak goed leest, dan staat de oplossing er klip en klaar in: verleng de wachtgeldperiode tot de nieuwe pensioengerechtigde leeftijd van 67 jaar. Dat zou eindelijk rust en duidelijkheid geven aan een groep oud-Defensiemedewerkers die toch al niet hadden gevraagd om het opheffen van hun baan.

_{Kees Gravemaker, Woensdrecht, (een oud-Defensiemedewerker, die slechts 1 maand last had van een AOW-gat)}

Middeleeuwse bril

Het is nogal wat om Eleonora van Aquitanië, een van de meest invloedrijke vrouwen uit de westerse geschiedenis, als nymfomane af te schilderen.

De beste vrouw was getrouwd, scheidde, en trouwde opnieuw. Daarnaast is er een vermoeden dat zij maar liefst twee affaires had!

Zou het ermee te maken hebben dat zij eerst koningin van Frankrijk was, en daarna van Engeland? Zo veel macht voor een vrouw, dat kan niet zomaar.

Gelukkig wordt Joanna Lumley wel met respect bekeken door Patrick van IJzendoorn en zijn middeleeuwse bril.

_{Niki Liskov, Amsterdam}

Je kunt kinderen uitstekend tweetalig opvoeden

Puck van der Meer is haar uit Groningen afkomstige ouders dankbaar dat zij met haar uitsluitend Nederlands hebben gesproken waardoor zij nu standaard Nederlands kan spreken en schrijven (Geachte redactie, 20juli).

Zij adviseert in Nederland wonende ouders van Turkse komaf hetzelfde te doen. Dat voorkomt volgens haar een niet meer in te halen taalachterstand op de basisschool.

Mijn ouders spraken Limburgs dialect. Ik leerde Nederlands vanaf mijn vierde jaar op school. Ik heb geen taalachterstand. Ik woon al meer dan de helft van mijn leven niet meer in Limburg maar spreek het dialect, uiteraard, nog prima. Het is en blijft mijn eerste taal.

Ik beschouw mijn tweetaligheid als een enorme rijkdom. Dat geldt, denk ik, ook voor deze Turkse vader die zijn kinderen de kans geeft twee talen te leren, waardoor zij ook nog kunnen communiceren met wellicht nog in Turkije wonende familie.

_{Thijs Franssen, De Bilt}

Taalmaatje

Je kunt kinderen uitstekend tweetalig opvoeden, zoals onze Nederlandse zoon en Duitse schoondochter met hun nu 7-jarige dochter Lotta hebben gedaan.

De truc: één ouder spreekt vanaf de geboorte consequent de ene taal met het kind, de andere ouder de andere taal. Als peuter in een gemengd gezelschap antwoordde Lotta automatisch iedereen in zijn eigen taal. Ze spreekt nu vloeiend Duits en Nederlands. Wat een (taal)rijkdom!

Voorwaarde is wel dat de ouder de taal goed beheerst en het kind geen gebroken taal aanleert. Wanneer beide ouders het Nederlands onvoldoende onder de knie hebben, is het beter dat zij hun kind in de moedertaal opvoeden.

In zo'n geval is het misschien een idee dat ze voor hun kroost een taalmaatje zoeken: iemand die regelmatig over de vloer komt en uitsluitend Nederlands met zoon of dochter spreekt. Dit kan een Nederlandse buurman of -vrouw zijn, of een goed Nederlandssprekend familielid.

_{Monique van der Zanden, Vortum-Mullem}

Ideale basis

Puck van der Meers Groningse ouders spraken waarschijnlijk vloeiend Nederlands. Wanneer ouders het Nederlands niet vloeiend beheersen doen ze meer kwaad dan goed wanneer zij desondanks deze taal gebruiken als belangrijkste taal thuis. Iedereen weet immers dat je om met kinderen te kunnen praten, uit te kunnen leggen hoe de wereld in elkaar zit, woordgrapjes te kunnen maken, een zeer hoge beheersing van de betreffende taal moet hebben. Uit onderzoek blijkt dat een goede beheersing van de thuistaal, wat die taal ook mag zijn, een ideale basis vormt voor het leren van andere talen.

Dit alles staat los van het feit dat het leren van een taal niet hetzelfde is als nationalistische gevoelens aankweken.

_{Jacomine Nortier, Utrecht(Taalkundige)}