Is het zinvol aftersun te gebruiken na een dag in de zon?

U bent vast een verstandige smeerder die niet zonder een riante beschermingsfactor in de zon verschijnt. Maar stel, in het onwaarschijnlijke geval dat uw huid toch te veel zon heeft gevangen, heeft het dan zin om met aftersun te smeren?

We vragen het drie experts, die ieder net even een ander antwoord geven. Over één ding zijn ze het roerend eens: de lichtblauw gekleurde aftersun is een slim marketingproduct dat niets anders doet dan een andere crème. In het beste geval.

Na een dag in de zon is de huid dorstig, maar vaak is er ook schade. De beschadiging op dna-niveau is niet te herstellen met crèmes, zegt Tamar Nijsten, hoogleraar dermatologie in het Erasmus MC in Rotterdam.

Dan is er nog een ander niveau van beschadiging: de tijdelijke rode verkleuring van de huid. De zon pompt veel energie in het lichaam, zegt hoogleraar Thomas Rustemeyer, werkzaam als dermatoloog in het VU MC in Amsterdam. 'Je bloedvaten zetten uit en de huid wordt rood.'

Huid die te lang aan de zon is blootgesteld ondergaat op celniveau een reactie die oxidatieve stress wordt genoemd, legt Rustemeyer uit. Die stressreactie zorgt voor de aanmaak van zogeheten reactieve zuurstofverbindingen die het immuunsysteem activeren.

Het is deze ontstekingsreactie (het vrijkomen van ontstekingsveroorzakende eiwitten) die ons na een dag overdreven veel zon een griepachtig gevoel kan geven. 'Je kunt je zelfs koortsig voelen', zegt Nijsten.

Tegen die reactie van het lichaam is wel iets te doen, zeggen de dermatologen. 'Smeren met een goede hydraterende crème', zegt Nijsten. Niet met aftersun. 'Zonde van het geld.' Het is die slimme blauwe kleur die verkoeling uitstraalt. Een product dat, volgens Nijsten, inspeelt op het schuldgevoel van de consument, die denkt: ik had niet moeten verbranden. Vaak bevat aftersun veel te weinig vet, volgens de dermatoloog. Wat je eigenlijk moet hebben, is een zalf. 'Crème is vloeibaarder en wordt sneller opgenomen door de huid', legt Nijsten uit. Het vetpercentage is lager, er zit meer water in. Zalf, op basis van vaseline, is vettiger.

Nijsten: 'Mensen hebben dan het idee dat er een laagje op de huid achterblijft en ervaren dat als onprettig, maar het zorgt wel voor de meeste vochtinbreng.'

Bij ernstige gevallen van verbranding door de zon, schrijft Nijsten soms een hormooncrème voor met hydrocortisonen. 'Dat remt de ontstekingsreactie, maar je kunt het niet te lang achter elkaar gebruiken, omdat het de opperhuid verdunt. Daarom is het ook alleen op recept verkrijgbaar.'

Ook Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie, is geen liefhebber van aftersun. 'Meestal verschillen de ingrediënten niet veel van een gewone bodylotion. Maar ze bevatten soms ook irriterende ingrediënten.' Ze doelt op zogenaamd verkoelende stoffen zoals alcohol of menthol. Die houden de receptoren in de huid een beetje voor de gek, waardoor de verhitting minder gevoeld wordt. 'Maar ze kunnen de huid ook uitdrogen of irriteren, waardoor je langer met een pijnlijke rode huid blijft zitten.'

Wat wel kan helpen is een crème met antioxidanten zoals vitamine B3 en vitamine C, zegt Ultee. Ze kunnen de symptomen verlichten, zegt ook Rustemeyer. Hij noemt vitamine A, C en E en seleen als voorbeelden van antioxidanten. Die zitten vaak al in zonnebrandcrème.

Na verbranding vindt de huid thermoregulatie lastig, zegt Nijsten. Het lichaam lijkt in permanente staat van (over)verhitting te blijven steken. De oplossing daarvoor zit niet in crèmes. Binnen blijven en jezelf trakteren op een natte theedoek met icepacks verlicht wel.

_{Heeft u ook een vraag voor deze rubriek? Mail naar beterleven@volkskrant.nl}