Is het beter om spullen te geven of geld, en drie andere vragen over hulp aan Turkije

1 | Wat is de efficiëntste manier om getroffen Turken en Syriërs te helpen?

Na elke ramp komen overal in Nederland inzamelingsacties op gang om de getroffen mensen te helpen. Stuk voor stuk goed bedoeld, maar de acties lopen het risico te verzanden in het logistieke moeras dat het leveren van noodhulp soms is. Zo werden maandag zo veel spullen naar een een inzamelingsactie in Arnhem gebracht dat de enthousiaste initiatiefnemer mensen opriep om toch vooral niet meer te komen doneren.

De efficiëntste manier om te helpen is wellicht gewoon op ouderwetse wijze: geld overmaken naar een erkend goed doel. Deze organisaties zijn meestal al jarenlang actief in de getroffen gebieden, in dit geval Turkije en Syrië. Hun hulp komt daarom sneller op de juiste plek terecht. Wie liever in beweging komt, kan natuurlijk wel een actie beginnen om geld in te zamelen.

2 | Hoe weet ik of een organisatie erkend is?

Sinds 2016 kent Nederland één toezichthouder op de branche van goede doelen: het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF). Op de website van deze organisatie staat een database met alle erkende goede doelen. Alleen hulporganisaties die de wereld daadwerkelijk beter maken en transparant zijn over hun bestedingen, komen in deze database terecht.

Het salaris dat erkende hulporganisaties hun bestuurders betalen, is sinds 2005 begrensd door de Wet normering topinkomens, die ook gebruikt wordt bij zorginstellingen en -verzekeraars. Dit jaar ligt het maximum op 223 duizend euro. Het CBF gaat ook na of goede doelen niet te veel geld aan wervingsacties uitgeven. Over alle erkende doelen gekeken gaat 89 cent van iedere gedoneerde euro naar het beoogde doel, aldus de toezichthouder.

Het CBF controleert daarnaast of hulporganisaties een duidelijke missie hebben geformuleerd en of hun activiteiten daarop aansluiten. Ieder jaar checkt het CBF of een erkend goed doel nog aan de voorwaarden voldoet. Hoe meer geld er in een organisatie omgaat, hoe strenger de criteria zijn.

3 | Welke organisaties hebben acties opgezet?

De meest voor de hand liggende hulporganisatie om aan te doneren is wellicht het Rode Kruis. De Syrische tak van deze organisatie is met vrijwilligers aanwezig in onder meer de Syrische steden Hama, Aleppo en Latakia. Zij helpen om mensen onder het puin vandaan te halen en bieden eerste hulp. In Nederland heeft het Rode Kruis Giro 7244 geopend: dinsdagochtend was daar al bijna 1,2 miljoen euro gedoneerd.

Ook Unicef, een officieel VN-orgaan en de grootste kinderrechtenorganisatie ter wereld, is een inzamelingsactie begonnen. De organisatie waarschuwt dat duizenden kinderen en gezinnen gevaar lopen. Save the Children heeft al ruim 1,8 miljoen euro uit haar eigen noodhulpfonds vrijgemaakt om beide landen te helpen, onder meer voor winterkleding, dekens en spullen. Donateurs kunnen via de website extra bijdragen.

Een andere organisatie die zich inzet voor Turkije en Syrië is bijvoorbeeld Oxfam Novib. Hulpteams van die organisatie trachten de inwoners te helpen met water, eten en onderdak. Artsen Zonder Grenzen heeft ter plaatse al enkele honderden gewonden behandeld en opgevangen. De organisatie ondersteunt ook ziekenhuizen in de getroffen regio’s. Islamic Relief is een inzamelingsactie begonnen voor onder meer voedselpakketten en de wederopbouw.

4 | Waar kan ik terecht met een klacht over een hulporganisatie?

Wanneer iemand het vermoeden heeft dat zijn kostbaar verdiende en warmhartig weggegeven centen niet bij de hulpbehoevenden terechtgekomen zijn, moet eerst bij de organisatie zelf een klacht worden ingediend. Pas daarna kan hij of zij zich melden bij de toezichthouder CBF.

Ook voor klachten over niet-erkende goededoelenorganisaties kan men bij het CBF terecht. Als de toezichthouder meerdere klachten over een organisatie binnenkrijgt, kan het een waarschuwing op zijn website plaatsen of de informatie doorspelen naar het Openbaar Ministerie.