Iraaks verzet wordt sterker en sluwer

Nog eens 3180 strijders en ‘terroristen’, aldus de op een na hoogste Amerikaanse commandant in Irak, waren bij gevechten gedood. Maar Odierno kon en wilde in Camp Victory bij Bagdad, van waaruit de hoogste Amerikaanse officieren de oorlog overzien, niet verbloemen dat het verzet het afgelopen halfjaar toch aan kracht had gewonnen.

De gevreesde wegbommen, die in mei verantwoordelijk waren voor ruim 70 procent van de 126 Amerikaanse doden, worden almaar groter en ingenieuzer. ‘En ze gebruiken ze in gebieden waar we nog niet eerder actief waren’, aldus Odierno. De diverse strijdgroepen opereren ook veel slimmer, resulterend onder andere in een aantal uitgekiende hinderlagen en de ontvoering van drie militairen.

Ondanks de inzet van ruim 28 duizend extra militairen, voornamelijk in Bagdad, de ophanging van Saddam Hussein en de dood van de leider van Al Qaida in Irak, Abu Musab al-Zarqawi, krijgen de 150 duizend Amerikanen maar geen greep op de vooral soennitische strijdgroepen. Ruim vijftig maanden na de invasie moeten ze toezien hoe de aanvallen, dagelijks meer dan honderd, dodelijker en complexer worden.

Met name de provincie Diyala, ten noorden van Bagdad, is het afgelopen halfjaar uitgegroeid tot de gevaarlijkste regio na Bagdad. De provincie, waar zowel soennieten als sjiieten in groten getale wonen, is het westelijke Al-Anbar daarmee voorbijgestreefd. Vanwege de operatie om Bagdad en delen van Al-Anbar weer onder controle te krijgen, zijn veel strijders uitgeweken naar deze provincie.

Was de provinciehoofdstad Baquba, waar Al-Zarqawi vorig jaar werd gedood bij een luchtaanval, al jaren een hel voor Amerikaanse soldaten, nu is de gehele provincie een strijdtoneel geworden. Een bonte stoet van gevechtsgroepen, van sjiitische milities en Saddam-getrouwe strijders tot ‘Al Qaida in Irak’, vechten er nu tegen de Amerikanen. Vorige maand moest de Amerikaanse commandant in het noorden van Irak erkennen dat hij niet over genoeg soldaten beschikte om de veiligheid in Diyala te vergroten.

Vorige week lukte het Al Qaida in Irak (onlangs door president Bush uitgeroepen tot het belangrijke doelwit van de Amerikaanse legermacht) om in het aangrenzende Salahuddin een belangrijke brug zwaar te beschadigen. Ook in die provincie doet Al Qaida in Irak, dat veel gebruik maakt van buitenlandse strijders, zich steeds meer gelden. De brug, op de belangrijke weg die Bagdad met het noorden verbindt, is slechts een van de vele bruggen die de laatste maanden zijn getroffen om de hoofdstad ‘af te sluiten’.

Het hoge dodental in mei, de op twee na dodelijkste maand van de oorlog, bewijst ook dat de diverse strijdgroepen doelbewust de Amerikanen op de korrel nemen. Vorig jaar was de trend juist dat het Iraakse leger en de bevolking het doelwit vormden. Na de succesvolle aanvallen van begin dit jaar op helikopters, proberen de strijders van onder andere het soennitische Islamitische Leger van Irak nu met zwaardere, diep ingegraven wegbommen zoveel mogelijk Amerikaanse militairen te doden.

Ook de ontvoering vorige maand van drie soldaten bij Mahmoudiya, in een gebied ten zuiden van Bagdad dat ‘de driehoek des doods’ wordt genoemd, toont aan dat het verzet gedurfder en inventiever te werk gaat. Nadat vier soldaten waren gedood en nog eens drie in een gereedstaande auto waren afgevoerd, hadden Amerikaanse eenheden grote moeite hun collega’s te hulp te komen omdat op de vluchtroute tevoren wegbommen waren aangebracht.

Zolang het Pentagon, dat eind dit jaar zo’n negen miljard dollar zal hebben uitgegeven aan middelen om wegbommen tijdig op te sporen, er niet in slaagt dit wapen beter te bestrijden, zal het Iraakse verzet er wel bij varen.