NieuwsInternationaal Strafhof
Internationaal Strafhof spreekt Congolese ex-krijgsheer Bemba vrij van oorlogsmisdaden
De Congolese ex-krijgsheer en voormalig vice-president Jean-Pierre Bemba is vrijdagmiddag in hoger beroep vrijgesproken van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. De uitspraak van het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag vormt een forse tegenslag voor hoofdaanklager Fatou Bensouda. Bemba (55) was in 2016 veroordeeld tot 18 jaar cel.
Rechters oordelen nu in hoger beroep dat de aanklagers fouten hebben gemaakt in het proces. De rechter stellen, met drie tegen twee, dat niet is aangetoond dat Bemba verantwoordelijk kan worden gehouden voor de misdaden die leden van zijn militie ruim vijftien jaar geleden begingen. In 2016 was Bemba nog wel veroordeeld voor zulke verantwoordelijkheid.
Het oorspronkelijke vonnis kwalificeerde bovendien verkrachting als een oorlogsmisdaad en werd ook om die reden baanbrekend genoemd. Bemba was leider van een militie die in 2002 en 2003 op wrede wijze tekeerging in de Centraal-Afrikaanse Republiek, een buurland van Congo.
Nog niet vrij
Hoewel Bemba nu in principe meteen op vrije voeten zou kunnen komen, blijft hij vooralsnog vastzitten, in verband met een verwante zaak. In 2017 werd Bemba veroordeeld tot een jaar cel voor het beïnvloeden van getuigen in zijn proces. De rechters in het hoger beroep willen nu dat andere rechters van het ICC spoedig beslissen of Bemba moet blijven vastzitten, of dat hij definitief vrijuit gaat. Hij zit inmiddels al tien jaar vast. Hij werd in 2008 opgepakt in België en vervolgens overgebracht naar Den Haag.
Jean-Pierre Bemba staat te boek als een van de rijkste mensen van Congo. Hij verdiende een vermogen met draagbare radio’s, commerciële televisie en luchtvaart. Zijn vader was een protegé van de voormalige Zaïrese leider Mobutu.
Bemba vormde begin deze eeuw zijn rebellenleger om tot een politieke partij en was vicepresident in de Congolese overgangsregering van 2003 tot 2006. In dat laatste jaar nam hij het op als presidentskandidaat op tegen het zittende staatshoofd Joseph Kabila. Hij verloor, maar schopte het wel tot parlementslid.
Opoffer
De uitspraak van vrijdag in de zaak-Bemba vormt een nieuwe opdoffer voor de aanklagers van het ICC. Het hof ging in 2002 van start en richt zich op de ‘allerzwaarste’ misdaden: oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en genocide. Maar volgens criticasters leveren de tijd- en geldrovende onderzoeken weinig veroordelingen van werkelijke kopstukken op.
De aanklagers gaan gebukt onder het feit dat zij voor arrestaties afhankelijk zijn van de medewerking van regeringen van diverse pluimage. President Omar al-Bashir van Soedan, gezocht voor genocide, ontloopt het hof al jaren. Processen tegen de president en de vicepresident van Kenia mislukten, waarbij de Keniaanse regering overigens flinke tegenwerking bood aan het hof.
Los van Jean-Pierre Bemba werden drie personen veroordeeld door het ICC: de Congolese militieleiders Thomas Lubanga en Germain Katanga, en Ahmad al-Mahdi, van een islamitische strijdgroep in de Sahel. Hij werd in 2019 veroordeeld tot 9 jaar cel voor het vernietigen van mausolea in het Malinese Timboektoe.
