Indonesi stemmen in 585.218 stemlokalen

Haji Hamdad zit eenzaam op zijn klapstoeltje op de eerste rij. Het is pas zes uur 's ochtends, een uur voordat de stembussen in Indonesipengaan. De oude man houdt zijn volgnummer stevig in zijn rechterhand. Hij heeft nummer twee. Nummer zit op de achterste rij: Beda, de altijd gesluierde lerares van het koranschooltje van het buurtje Petogogan. Alle andere stoeltjes zijn nog leeg. Weet Beda al wat zij zal stemmen? 'In mijn hart weet ik het al', zegt zij, en glimlacht.

Indonesitemt. In 585.218 stembureautjes staan maandag de klapstoeltjes klaar, tegenover de tafels waarop aluminium stemschotjes staan en de vier stembussen: die voor het parlement, de senatoren, het provinciebestuur en het streekbestuur. Alleen al in Petogogan zijn vijf kleine stembureaus ingericht, elk voor ongeveer driehonderd kiezers.

Klokslag zeven grijpt de voorzitter van het stembureau de microfoon, die hij een uur lang heeft getest. Hij spreekt de medewerkers van het stembureau toe, die vervolgens stram in de houding een eed afleggen. Hij spreekt de kiezers toe. Hij spreekt de waarnemers toe die namens hun partijen bij het stembureau zitten. Internationale waarnemers, waarvan er 527 actief zijn in Indonesizijn er in Petogogan niet. Die zijn ook niet nodig: de hele buurt staat rond het stembureau, niets kan gebeuren zonder dat dat door honderd ogen wordt gezien.

Beda stemt wat haar hart haar ingeeft. Haji Hamdad, de gerespecteerde voorbidder in de moskee, heeft de hele buurt vrijheid van keuze gegeven. 'Wij zijn neutraal. Wij zeggen de mensen niet meer wat zij moeten stemmen', zegt Haji Sukarin, Hamdads iets jongere rechterhand.

In het gehucht Duren Mekar, halverwege Jakarta en Bogor, is het al niet anders. Op de schaduwrijke open plek naast de koranschool Darul Ulum kijkt de dorpsbevolking toe hoe de kiezers achter het schotje verdwijnen en daar met de enorme stembiljetten hannesen. De biljetten zijn zo groot als een stadsplattegrond en de hokjes zijn kleiner dan een telefooncel, maar iedereen slaagt erin met een spijker een gat in elk van de vier lappen papier te prikken.

Duren Mekar was in 1999 een bolwerk van de PPP, de moslimpartij van vice-president Hamza Haz. Agis, gekleed in het wit dat de devote moslim kenmerkt, zegt: 'Vijf jaar geleden wist je wat iedereen stemde, want iedereen stemde PPP. Dat is voorbij. Iedereen kiest zelf. Nu valt de uitslag niet meer te voorspellen.' Hij verwacht dat veel kiezers de PPP de rug zullen toekeren, uit teleurstelling over de regering waar Hamza Haz deel van uitmaakt. Zij zullen overlopen naar de Partij voor Rechtsvaardigheid en Voorspoed (PKS), een radicale moslimpartij, maar een die schone handen heeft en een sterke campagne heeft gevoerd tegen de corruptie.

Overal tussen Jakarta en Bogor vertonen stembureaus het zelfde beeld. Stembureaumedewerkers nemen hun werk uiterst serieus, waarnemers kijken hen op de vingers, en om hen heen buurten de kiezers en klonteren de onvermijdelijke nasi-, bami-, sateh-en ijsverkopers samen. Iedereen maakt zich op om tot het laatst te blijven.

In Petogogan is het aan het begin van de avond nog druk rond de stembureaus. Het tellen van de stemmen is nog in volle gang. Ook Petogogan was vijf jaar geleden een PPP-bolwerk, omdat de moskee de partij steunde. Zonder die steun blijkt de PPP nergens. Grote winnaars zijn de PKS en de Partai Demokrat, de nieuwe partij van Bambang Susilo Yudhoyono, een ex-generaal en ex-minister die in de peilingen een geduchte tegenstander van zijn voormalige baas Megawati Soekarnoputri lijkt te worden. PD en PKS, twee partijen die vooral kiezers trekken die de corruptie beu zijn, komen als grootste uit de bus, veel groter dan Megawati's PDI-P en de Golkar, de tweede regeringspartij.

Representatief is deze uitslag waarschijnlijk niet. Een indicatie is het wel. De eerste uitslagen die binnendruppelen tonen een forse winst voor de PKS, die in 1999 niet eens de kiesdrempel haalde, en de PD, die pas vorig jaar is opgericht. Ook als zij niet de grootste worden, zullen zij een belangrijke rol gaan spelen in komende coalitie-onderhandelingen. Yudhoyono zal met een sterk resultaat bovendien een stevige basis leggen voor de presidentsverkiezingen van 5 juli.

Betrouwbare uitslagen en prognoses worden later deze week verwacht. De offici uitslag van de verkiezingen zal drie weken of zelfs meer op zich laten wachten.