'In VS zou poldermodel nooit werken'

DE UITSLAG van de tussentijdse verkiezingen in Amerika bewijst wat de nieuwe ambassadeur van de Verenigde Staten in Nederland, Cynthia P. Schneider, al langer dacht. Het Amerikaanse volk is veel minder bezig met het schandaal dat president Clinton deze zomer achtervolgde dan de pers wilde doen geloven. 'De Amerikanen staan er misschien zelfs wel onverschillig tegenover.'

De naam van Monica Lewinsky neemt de ambassadeur niet één keer in de mond. Ze heeft het over 'de gebeurtenissen van afgelopen zomer'. Volgens haar hebben de Amerikanen heel goed door dat de affaire door de Republikeinen uit politiek gewin is opgeblazen.

Juist daarom vindt Schneider de winst die de Democraten dinsdag boekten, zo belangrijk. 'Het is zeer ongewoon dat het Witte Huis tussentijdse verkiezingen wint. Onder deze omstandigheden is het dus wel heel veelzeggend. Het bewijst dat het Amerikaanse volk president Clinton nog steeds veel steun geeft.'

De ambassadeur ziet de uitkomst van de afzettingsprocedure die tegen Clinton in gang is gezet, dan ook met vertrouwen tegemoet. 'Deze verkiezingen geven de Republikeinen niet het mandaat maar voort te gaan en de president af te zetten.'

De analyse dat de president door de affaire-Lewinsky vleugellam zou zijn gemaakt, is volgens Schneider door een aantal recente successen al onjuist gebleken. 'Clinton heeft de Amerikaanse bijdrage aan het Internationaal Monetair Fonds weten te verhogen. Er is een akkoord voor het Midden-Oosten. En hij heeft zijn eigen begroting binnen weten te halen.'

Cynthia P. Schneider bood koningin Beatrix begin september haar geloofsbrieven aan. Haar benoeming tot ambassadeur in Nederland is een politieke; ze heeft geen staat van dienst als ambtenaar bij het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Schneider doceerde tot voor kort kunstgeschiedenis aan de Georgetown University in Washington.

Haar post in Den Haag dankt ze aan haar vriendschap met het echtpaar Clinton, dat ze al vijftien jaar kent. Ook heeft ze tijdens de presidentiële verkiezingscampagnes fondsen voor Clinton geworven. Dat ze als dank daarvoor juist in Nederland terechtkwam, heeft te maken met haar kennis van de Nederlandse geschiedenis en cultuur. Dat ze geen beroepsdiplomaat is, heeft volgens Schneider voordelen. 'Ik kijk fris tegen zaken aan. Bovendien hebben politiek benoemde ambassadeurs makkelijker toegang tot het Witte Huis.'

Schneider kwam in aanraking met Nederland tijdens haar studie kunstgeschiedenis. Ze raakte in de ban van de schilder Rembrandt en deed veel onderzoek in Nederland. Toen ze in juni door de senaatscommissie voor Buitenlandse Zaken over haar ambassadeurschap werd gehoord, noemde ze Nederland 'mijn tweede thuis'.

Opvallend tijdens die zitting waren ook haar opmerkingen over Nederlandse bezems. Volgens Schneider kan alleen in Nederland een bedrijf rijk worden met het produceren van bezems. Die voorliefde voor poetsen viel haar ook al op tijdens haar studie. 'In Nederland werden in de zeventiende eeuw een schoon huis en een vrouw of moeder die daarvoor zorgde, zeer gewaardeerd. In de rest van Europa was dat toen heel anders.'

Of die voorliefde voor orde en netheid het succes van het poldermodel verklaart, vindt Schneider moeilijk te beoordelen. Maar dat poldermodel vindt ze wel typisch Nederlands. 'In Amerika zou dat nooit werken. Wij geloven in regeren bij meerderheid. Wil de minderheid iets anders? Nou, jammer dan. Hier willen ze altijd dat iedereen gelukkig is. Mij lijkt dat erg problematisch. Ik zou het zeer frustrerend vinden om met dat model te werken. Maar tot nu toe lijkt het hier goed te gaan.'

Schneider denkt dat dit 'iedereen tevreden en te vriend houden' wel negatieve gevolgen heeft voor de investeringen van Amerikaanse bedrijven in Nederland. 'Ik ken bedrijven die zich hier niet zullen vestigen of zich hier niet willen uitbreiden vanwege de arbeidsmarkt. Het is veel te moeilijk in Nederland om personeel te ontslaan. En dat na een proefperiode die bovendien heel erg kort is.'

Zo snapt de Amerikaanse ambassadeur niet hoe iemand in Nederland maanden van het werk mag wegblijven wegens stress. 'Dat noemen jullie overspannen. Nou, ik en vele Amerikanen met mij zijn ons hele leven overspannen. We kunnen ons moeilijk voorstellen dat je daarvoor hier zo gemakkelijk thuis mag blijven. Daarin zijn jullie hier echt te ver gegaan.'

Met argusogen volgt Schneider ook de discussie over Schiphol - ook zo'n mooi voorbeeld van het poldermodel. 'Als de uitkomst zou zijn dat Schiphol niet mag uitbreiden, is dat een verkeerd signaal aan het Amerikaanse bedrijfsleven. Het zou de positie van Nederland als distributieland verzwakken.'

Aukje van Roessel