'In plaats van mij te doden verliet mijn vader voorgoed het huis en daarmee gaf hij mij mijn vrijheid'

Die fremde Braut heet het derde boek van Necla Kelek. En net als haar vorige boeken gaat het over de onderdrukking – uit naam van een onaantastbaar geloof – van de Turkse vrouw. Zij heeft vijftig levensverhalen opgetekend die een indruk geven van de vrijheidsberoving die resulteert uit een gedwongen huwelijk.

Haar eigen vader werd door zijn vrouw aangesproken met een eerbiedig efendi (heer). Als hij thuis kwam van zijn g astarbeidersbaantje, moesten zijn kinderen aantreden voor appel. De rebellie van Necla Kelek begon met de weigering deel te nemen aan dit ritueel. Hij verschafte zich op ruwe wijze toegang tot de kamer waarin zij zich had teruggetrokken en kneep haar keel dicht. Vervolgens verliet hij het gezin. Om nooit meer terug te keren. 'Hij heeft een symbolische eremoord begaan. Maar in plaats van mij te doden, is hij vertrokken. Daarmee heeft hij mij de vrijheid geschonken.'

Vele, zo niet de meeste, Turkse vrouwen is dat niet vergund. Volgens Kelek is de helft van de Turkse vrouwen in Duitsland het slachtoffer van een (door de ouders) gearrangeerd huwelijk. In Die fremde Braut vertellen zij wat de gevolgen waren. Elfi had een dagtaak aan het huishouden van haar schoonouders. Zij kookte voor hen, en zij knipte hun nagels. Buiten kwam zij niet. Zelfs niet om het vuilnis op straat te zetten. Haar schoonouders waren vooral beducht voor een bezoek van de leerplichtambtenaar. Want Elfi was pas zestien toen zij trouwde.

Zoals Elfi zijn er velen in Duitsland. Kelek heeft niet de illusie dat zij de hoeders van de islamitische zedelijkheid kan bereiken. Zij richt zich vooral op de Duitsers: op de artsen die constateren dat Turkse kinderen door hun ouders met brandende sigaretten zijn bewerkt, maar geen aangifte durven doen; op de bewoners van de open samenleving die onverschilligheid voor tolerantie houden, en die aan hun beladen geschiedenis de opdracht ontlenen andere culturen te respecteren. Ook als het respect niet wordt beantwoord.

Zoveel cultuurrelativisme kunnen de Europese samenlevingen zich allang niet meer veroorloven, zegt de gepromoveerde godsdienstsociologe. 'Europa moet trots zijn op zijn verworvenheden en niet te defensief omgaan met universele waarden. Een dwanghuwelijk moet als een vergrijp tegen de menselijke waardigheid worden aangemerkt. Als een vorm van slavernij. We mogen van de minderheden eisen dat zij zich naar deze waarden voegen. Niet integratie moet het doel zijn, maar assimilatie. Niets minder dan dat.'

Tot de gangbare misverstanden in West-Europa behoort, aldus Kelek, dat een religie de status van wet geniet. Erger nog: dat de burgerlijke wetten zouden moeten wijken voor religieuze geboden. Onzin, zegt Kelek. 'Religie is slechts een cultuuruiting.'

Juist het hedendaagse Duitsland is slecht toegerust voor de confrontatie met de islamitische intolerantie, zegt Kelek. 'Omdat men zich schuldig voelt over wat de joden is aangedaan, staat men toe dat Turkse meisjes tot slavinnen worden gedegradeerd. Dat is de wrede ironie van de Duitse geschiedenis.'

Tegen deze achtergrond is zij aangenaam verrast over het welwillende onthaal van haar laatste boek. De minister van Binnenlandse Zaken, Otto Schily, was nadrukkelijk aanwezig bij de presentatie . En de media hebben – zij het aarzelend – het thema 'multiculturele samenleving' geagendeerd. Kelek is echter vooral getroffen door de reacties van 'gewone Duitsers'. De mensen dus die met de Turken samenleven – of ze willen of niet.

'Ik vertolk hun angst. Dat is voor hen al een blijk van erkenning. Zij worden geterroriseerd door agressieve Turkse jongeren. Op hun eigen straten en op hun eigen pleinen. Deze verloren generatie erkent geen Duits gezag. Een docente vertelde mij dat zij een Turkse leerling eens opdracht had gegeven een rochel op te ruimen die hij voor haar voeten had uitgespuugd. 'Daar ben jíj voor', had die jongen geantwoord. En zij was in huilen uitgebarsten. Tot innige tevredenheid van die jongen, neem ik aan.'

De tikkende tijdbom onder de multiculturele samenleving moet worden ontmanteld. 'Een andere keuze hebben we niet.' Hoe dat in zijn werk moet gaan? Om te beginnen moeten op scholen en in andere verbanden straffe gedragsregels worden afgedwongen. Naar Amerikaans voorbeeld. Voorwaarde voor een adequate reactie op het islamitisch gevaar is, aldus Kelek, dat het Westen zijn gevoel voor eigenwaarde hervindt. Ook in de contacten met haar Turkse vaderland. 'Ik ben voor toetreding van Turkije tot de Europese Unie omdat ik geloof in de beschavingsmissie van Europa. Tot dusverre heeft Brussel zich echter door Turkije laten misleiden. Turkije doet wat nodig is om het EU-lidmaatschap te bemachtigen. Maar daar blijft het bij. In mentaal opzicht staan de Turken nog altijd met de rug naar Europa .'