In München zijn ze geschrokken, maar niet bang
Het is zo'n plaats waar iedereen van ons had kunnen zijn, zei Angela Merkel. Ze doelde op winkelcentrum Olympia in München. De uitgestrekte betonbouw, waar een 18-jarige jongen vrijdag negen mensen en zichzelf doodschoot, veranderde in de loop van de zaterdagmiddag van een plaats delict in gedenkplaats.
Iedereen, in elk geval iedere inwoner van München, had vrijdag in Olympia winkelcentrum kunnen zijn. Saheir (27) was er. Zoals elke vrijdag stond de op de Palestijnse West-Oever geboren verkoper van keurslagerij Vinzenzmurr gisteren achter de toonbank.
En op een gewone zaterdag in juli had hij om deze tijd alweer kilo's worsten voor op de barbecue verkocht. Nu staat hij voor gesloten schuifdeuren, met vijf collega's, twee agenten en een drom personeelsleden van andere winkels. Saheir piekert over het vlees. De zweetplekken op zijn rode Coca-Cola shirt groeien. Er is weinig schaduw.
'De politie had toch gezegd dat het om half tien zou worden vrijgegeven. Er ligt daar allemaal eten te bederven.' De filiaalchef, een vrouw met hakjes en een poedergezicht die niet met haar naam in de krant wil, wil wel weten 'of die gek zichzelf nou ook heeft omgelegd.' Saheir en de anderen knikken. 'Nou mooi zo, weg is weg hoor.' De rest kijkt verbouwereerd.
Bloemenzee
In het algemeen zijn de mensen hier meer met de slachtoffers bezig dan met de dader. Aan het einde van de straat, bij de ingang van het metrostation, groeit een bloemen- en kaarsen zee. Rond het middaguur, als de politie in een persconferentie heeft verteld dat de meeste doden jongeren zijn, verdringen zich steeds meer tieners rond de bloemenzee. Ze komen met of zonder ouders, op skateboards, vriendinnen arm in arm, de bosjes rozen in hun korset van aluminiumfolie zuchten in de zon.
Twee heel lange jongens met motorhelmen, Alex en Nicola van 17, 'hangen' in het weekend weleens in dit winkelcentrum, omdat een vriend van hen in de sportzaak Footlocker werkt. Die vriend was gisteren ooggetuige van de schietpartij . 'Hij zag iemand sterven.' Zelf hebben Alex en Nicola nog nooit iemand zien sterven. Ze leggen namens hun vriend bloemen neer. 'Zelf kon hij dat niet aan.'
De schutter was geen terrorist. Zijn motief lijkt - aan de hand van de informatie die nu bekend is - meer op die van schoolschutters. De dader, zelf scholier, liet zich ooit positief uit over het bloedbad dat de 17-jarige Tim Kretschmer in 2009 in het Duitse plaatsje Winnenden aanrichtte.
Het meest lijkt de schietpartij in München nog wel op die van Tristan van der V., de jongen die in maart 2011 in Alpen aan den Rijn vijf mensen doodschoot en er 17 verwondde. Net als Van der Vlis kampte de schutter van München al langer met psychische problemen.
'Al twee jaar vraag ik me af wanneer Duitsland het doelwit van terroristen wordt', zegt Ferida Müller (53), die gisteren haar autosleutels is verloren tijdens de vlucht uit het winkelcentrum en ook wacht tot de deuren open gaan. 'Gisteren dacht ik dus dat het zover was. Dat dit een aanslag was. Ik stond te passen in de Zara. We zijn met z'n allen naar het magazijn gevlucht.'
Ferida Müller is een van de weinigen die vermoedt dat er een verband is tussen de schietpartij en de meer dan een miljoen vluchtelingen die het afgelopen jaar Duitsland binnenkwamen. Zelf is ze ooit uit Bosnië gevlucht. Maar de stroom vluchtelingen die ze vorig jaar München zag binnentrekken baarde Müller zorgen. 'Teveel mensen, oncontroleerbaar. Ik denk wel dat dat de samenleving gespannener heeft gemaakt', zegt ze.
Bang
De meeste aanwezigen zien dat verband niet. Ook is haast niemand bang. Dat woord wordt op deze drukkend warme zaterdagmiddag vooral door de honderden binnen- en buitenlandse journalisten gebruikt. 'U was erbij, was u bang? Bent u bang voor meer aanslagen?'
'Gisteren wel even natuurlijk', zegt Ron Zacher (27) die in het winkelcentrum zijn haar liet knippen op het moment dat de schietpartij plaatsvond. Toen was hij wel bang, zegt hij. 'Maar nu niet meer.'
Samen met zijn vriendin Zara Stanajevic (20) staat Sacher voor de bloemenzee. Ze hebben tranen in hun ogen, maar wat ze zeggen klinkt nuchter. 'Meer politie? Dat lost toch niks op? Mensen als deze dader zullen er nou eenmaal altijd zijn. En dan kun je pech hebben.'
Karl-Hein Künnit (70), die een paar straten achter het winkelcentrum zijn mopshond uitlaat, denkt daar net zo over: 'Dit soort aanslagen, of het nou terroristen zijn of gekken, horen er de komende tien of vijftig jaar gewoon bij hier in Europa. We moeten gewoon accepteren dat we voorzichtiger moeten zijn dan vroeger. Op een gegeven moment zal het wel overgaan.'
