In de rij voor twee wonderdokters
Een wonder, een ziekte of een regelrechte ramp, honderd jaar geleden kon het de bewoners van het Griekse binnenland niet veel schelen....
Hoofdpersonen zijn de veertigjarige kwakzalver Eliseüs en de twintig jaar jongere Zagros, wiens enige kind door Eliseüs is vermoord. Zagros wil wraak nemen, maar besluit hiervoor de tijd te nemen. Hij doet alsof hij Eliseüs' macht erkent en als een onverbrekelijk liefdespaar trekken beide mannen jarenlang samen van dorp tot dorp. Door de ondersteuning van Zagros blijkt Eliseüs na verloop van tijd daadwerkelijk tot wonderbaarlijke genezingen en zelfs opwekkingen in staat. Hij realiseert zich alleen niet dat Zagros hem tot een wonderdoener heeft gemaakt, alleen maar om hem op het hoogtepunt van zijn roem alles weer af te kunnen nemen.
Dat Mátesis met dit krankzinnige verhaal de lezer weet te overtuigen, is een groot bewijs van zijn vakmanschap. De Oude is geschreven in een stijl die net zo ruw en net zo verrassend is als het bergachtige landschap waarin het zich afspeelt.
Ook het taalgebruik is, volgens de vertaler, 'eigenzinnig'. Gevolg is dat het boek een merkwaardig soort Nederlands kent, met woorden als 'verheugenis' en zinnen als 'bij de rivier kleedde Eliseüs naakt Zagros uit'.
De namen Eliseüs en Zagros verwijzen naar de oudtestamentische profeet Elisa, opvolger van Elia, en naar Zagreus, een andere naam voor de Oudgriekse god Dionysos.
Minstens zo belangrijk voor het verhaal is de parallel met Christus en Johannes de Doper. Een gelijkenis die de hoofdpersonen in hun ijdelheid en hoogmoed zelf zoeken, want de stigmata van Zagros zijn alleen maar te danken aan de roestige nagels die Eliseüs op zijn verzoek door zijn handen heeft geslagen.
Het primitieve volk trapt overal in en dat levert scènes op die zo gruwelijk zijn, dat je al snel vermoedt dat er in de schrijver een overtuigd atheïst woont. Geloof is niets anders dan bedrog en wat mensen elkaar aandoen in de hoop uitverkoren te zijn, grenst aan het ongelooflijke. Ze stenigen, verbranden en vergiftigen elkaar, alleen maar om op de eerste rij te mogen staan als de twee wonderdokters weer eens hun twijfelachtige kunsten vertonen.
Als ook het bedrog tussen Eliseüs en Zagros aan het licht komt en Zagros opbiecht geen tweede Christus te zijn, raakt Eliseüs terstond zijn goddelijke krachten kwijt. Het is een verbijsterend slot, mede omdat Zagros in het uur van zijn dood moet inzien dat zijn liefde voor de man die zijn kind heeft vermoord groter is geworden dan het verdriet om zijn kind. Een inzicht dat zo verschrikkelijk is, dat het bedrog voor het eerst het onderspit delft.
