In Apeldoorn geldt een afsteekverbod. Maar Ed Raket hoopt toch het magazijn leeg te verkopen

‘Met de jaarwisseling ga ik die box daar afsteken’, zegt Nathalie de Vries, eigenaar van vuurwerkspeciaalzaak Ed Raket in Apeldoorn. Ze wijst naar een grote doos siervuurwerk op een plank achter de toonbank van de kleurrijke winkel. ‘De traditie’, staat er met grote letters op de box geschreven. ‘Heel toepasselijk’, zegt De Vries schamper, ‘Dat is namelijk precies wat hier nu verloren gaat.’

Apeldoorn is een van de twaalf gemeenten in Nederland waar vanaf dit jaar een permanent afsteekverbod geldt. Daarmee zetten die gemeenten, waaronder ook Amsterdam en Rotterdam, het landelijke vuurwerkverbod voort dat tijdens de coronajaren van kracht was. Vuurwerk verkopen mag wel, maar binnen de gemeentegrenzen riskeert iedereen die vuurwerk afsteekt een boete, ook tijdens de jaarwisseling.

In de betonnen loods achter de Ed Raket-winkel in Apeldoorn ligt al twee jaar lang tienduizend kilo vuurwerk te wachten om afgestoken te worden. Door corona lag de verkoop de vorige twee jaarwisselingen stil. Hoewel de online voorverkoop dit jaar goed gaat, is De Vries vooral afhankelijk van de fysieke verkoop, die alleen de laatste drie dagen van het jaar is toegestaan.

Samen nieuwe jaar inluiden met een knal

Het is gissen in hoeverre het afsteekverbod de Apeldoorners ervan gaat weerhouden om vanaf donderdag cakes, fonteintjes en andere soorten siervuurwerk in te slaan. ‘Ik heb er hoofdpijn van’, zegt De Vries. ‘Het ene moment ben ik ervan overtuigd dat ik vuurwerk moet bijbestellen, het andere moment ben ik bang dat ik veel te veel heb ingekocht.’

‘Dit afsteekverbod zal mijn zoons in ieder geval niet weerhouden’, zegt Inge (50), die niet met haar achternaam in de krant wil om het plezier van haar kinderen niet te verpesten. ‘Het hoort er gewoon bij: om 12 uur even naar buiten, de buren een gelukkig nieuwjaar wensen en het jaar samen inluiden met een knal.’

Ook als het aan de 13-jarige Abel ligt, is vuurwerk onlosmakelijk verbonden met Oud en Nieuw. ‘Ik ga op oudjaarsdag gewoon naar vrienden die buiten de gemeente wonen.’ Zijn vriend Mats (13) valt hem bij. ‘Via Snapchat heb ik in no time een paar rotjes binnen.’

Aantal slachtoffers met oogletsel nam met 75 procent af

Dat het niet mogelijk is om de jaarwisseling van het ene op het andere jaar vuurwerkvrij te krijgen, ‘realiseert de gemeente zich ook wel’, zegt een woordvoerder van de gemeente Apeldoorn. ‘We zullen doen wat nodig is, namelijk handhaven op excessen en meldingen van overlast serieus nemen.’ Als alternatief organiseert de gemeente in de stad zelf en het nabijgelegen dorp Uddel ‘aftelfeesten’ waar professioneel vuurwerk wordt afgestoken. In het Zuiderpark kunnen bewoners op oudjaarsavond genieten van een ‘spektakel van drones, laserstralen en geluid’.

Edwin van Dijk (57), die de droneshow vanuit zijn huis aan het park kan gadeslaan, heeft er een hard hoofd in dat het afsteekverbod wordt nageleefd. ‘Vorig jaar mocht het ook niet, maar ik heb nog nooit zo veel vuurwerk afgestoken als toen.’

Zijn buurtgenoot Aomar Balkbir (72), die een wandeling maakt langs het park, vindt het verbod wel een goed idee. ‘Apeldoorn is een bejaardenoord. Ouderen hebben last van dat geknal. Om nog maar te zwijgen over het milieu en de hondjes en poesjes die de hele avond onder de bank liggen van angst.’

Het afsteekverbod is ‘een uitstekend besluit’, zegt ook Tjeerd de Faber, oogarts en oprichter van het Vuurwerkmanifest, een organisatie die al jarenlang pleit voor een vuurwerkverbod. ‘Zo’n verbod werkt. De eerste jaarwisseling dat het totaalverbod door corona van kracht was, nam het aantal vuurwerkslachtoffers met oogletsel met 75 procent af.’

Oliebollen

Het liefst zou De Faber een landelijk verkoopverbod zien, maar daarvoor is een wetswijziging nodig, waarvoor nog geen meerderheid is in de Tweede Kamer. Toch zal ook het plaatselijke afsteekverbod effect hebben, vermoedt hij. ‘Allicht vallen er deze jaarwisseling minder slachtoffers onder omstanders in die plaatsen, omdat er minder mensen komen kijken in de wetenschap dat vuurwerk verboden is. Ik vrees wel dat in de gedooggemeenten weer veel slachtoffers zullen vallen.’

In het magazijn van Ed Raket laat eigenaresse De Vries haar blik langs de stellingkasten vol schreeuwerige verpakkingen gaan. ‘Ik doe alles volgens de regels, maar toch voelt het dubbel’, zegt De Vries. ‘Je krijgt mensen uit Apeldoorn in de winkel van wie je weet dat ze vuurwerk gaan afsteken terwijl het eigenlijk niet mag. Dan denk ik maar: ze kunnen beter hier vuurwerk halen, dan dat ze het via de illegale weg proberen. Dan doe ik toch nog wat goeds.’

Het blijft tot oudjaarsdag spannend of ze dit jaar wel uit de kosten komt. ‘Toen ik met mijn man Ed het bedrijf begon, hebben we deze betonnen bunker laten bouwen en een waterbassin van vier meter doorsnee aangelegd voor de verplichte sprinklerinstallatie. Al mijn geld is erin geïnvesteerd. Het kost 30 duizend euro om het pand leeg te ruimen, dus stoppen kan niet. Af en toe betrap ik mezelf op de gedachte: had ik vijftien jaar geleden maar voor de oliebollenbusiness gekozen.’