'Ik vermoedde al dat ze zo was'

'Ik heb ook pijn gehad toen ik het hoorde. Ik kon het niet meteen accepteren. Ik zei tegen mijn dochter: probeer een andere man, ga de Koran lezen.'

Diana Kotters (62) heeft zojuist in het Amsterdamse Rozentheater de Nederlandse première van de Turkse documentaire My Child gezien, waarin ouders openhartig vertellen over hun homo- of transseksuele kinderen. Ze verhalen over een moeizaam proces. 'Hij had geen make-up, geen jurk, geen pruik. Dus is hij niet zo (transseksueel, red.), dacht ik', zegt een Turkse moeder in de documentaire.

Langzaam komen de signalen bij de ouders binnen. Een andere moeder zegt over haar homoseksuele zoon. 'Hij was altijd teruggetrokken en stil als ik naar vriendinnetjes vroeg. Uiteindelijk kon ik er niet meer omheen. Hij woonde op zichzelf. Had een tweepersoonsbed met één dun kussen, zijn voorkeur, en een heel dikke. Ik dacht: help, mijn zoon heeft een vriend. Ik wist dat bidden niet langer zou helpen.'

Kotters, van Indonesische komaf, is de moeder van Döne Fil (32), een van de initiatiefnemers van de allereerste Turkse boot die in 2012 tijdens Gay Pride meevoer in de Canal Parade. Fil heeft een Turks-Nederlandse vader. 'Bij mij ging het acceptatieproces veel sneller hoor dan bij die ouders uit de film', zegt Kotters. 'Toen ik Döne een man en de Koran adviseerde, probeerde ik vooral met haar mee te denken.'

Voorafgaand aan de filmvertoning donderdag, vertellen moeder en dochter aan de Volkskrant het verhaal over Dönes coming-out. 'Ik ben pas in 2010, op mijn 29ste, uit de kast gekomen. Kort daarvoor had ik bij het COC aangeklopt', zegt Fil. 'Zelfmoord was geen optie, maar ik zat zo in de knoop. Het ging niet goed met mij.'

Ze kwam in contact met de multiculturele lotgenotengroep Respect2Love. 'Ik voelde me toen niet meer zo alleen. Er waren ook anderen met een islamitische achtergrond.' Twaalf jaar was ze getrouwd met een Turks-Nederlandse man. Na het contact met de COC wist Fil dat ze die status quo niet kon handhaven. Ze vertelde aan haar vrienden en haar man dat ze lesbisch is.

Fil: 'Mijn ex en ik hadden best wel een echte relatie. We zijn samen opgegroeid, waren allebei nogal rebels. Eigenlijk gingen we als broer en zus met elkaar om. De man-vrouw-relatie was meer voor de buitenwereld.'

Niet Fil maar haar ex lichtte Dönes moeder en broer in over het waarom van de scheiding. De Turkse vader was toen al uit beeld. Met hem heeft Fil, om redenen die ze privé wil houden, alle contact verbroken. Fil: 'Mij bleef bespaard het zelf te moeten vertellen. Mijn moeder en broertje zijn erg geschrokken. Ze hebben ook gehuild. Twee dagen later ben ik weer thuis gaan wonen.'

Moeder Diana zegt dat het toch niet zo'n hele zware schok was. 'Ik vermoedde al dat ze zo was. Het is nog altijd moeilijk voor mij dat woord, nou ja, lesbisch uit te spreken. Döne had altijd veel vriendinnen. Ik zag hoe ze daar mee omging. Noem het intuïtie van een moederhart.'

Haar zoon had het moeilijker, vertelt ze. 'Hij sloeg met zijn vuist tegen de muur. Hij huilde. Ik heb hem moeten troosten. Ik bleef maar zeggen: accepteer je zus zoals ze is. Als moeder kan je ook niet anders. Had ik haar op straat moeten gooien? Dat kan toch niet, dan was ze misschien wel aan de drugs gegaan. Dan ben je je kind echt kwijt.'

Kotters, zelf belijdend christen, weet dat islamitische gemeenschappen - ook de familie van haar ex-man - grote moeite hebben met het aanvaarden van een andere geaardheid. Die wordt vaak gezien als een straf van Allah. Kotters: 'Waarom is zij zo?, wordt dan gevraagd. Wat moet ik dan zeggen? Ze is zo geboren. Ik kan haar toch niet terugduwen? Het is voor iedereen moeilijk. Ook voor Döne.'

Veel moslims denken dat de islam en homoseksualiteit niet samengaan, zegt Fil. 'Maar ik heb twee keer bewust voor de islam gekozen, als puber en toen ik de Zuid-Afrikaanse homoseksuele imam Muhsin Hendricks ontmoette.'

Hendricks, bekend als de 'roze imam', kwam in februari 2011 voor het eerst naar Nederland. Fil: 'Ik wilde hem aanhoren. Als de hele wereld zegt dat het niet kan in de islam, hoe kan hij dan zeggen van wel. Een hele week heb ik hem gestalkt met mijn notitieblokje. Ik schreef alles op.'

Op een gegeven moment wist ze: hij heeft een punt. Vooral toen ze zijn interpretatie hoorde van het verhaal van Sodom en Gomorra, steden die in de Bijbel en Koran worden omschreven als 'verdorven' wegens verboden seksuele contacten. De zonde draaide volgens Hendricks niet om de homoseksuele geaardheid, maar had betrekking op het seksuele misbruik van mannen die mannen verkrachtten. Fil: 'Hendricks opende voor mij een nieuwe wereld.'

Ze werd activiste, regelde de Turkse boot. Nu wil ze net als de groep ouders uit de Turkse documentaire in Nederland multiculturele steungroepen oprichten. 'Op het moment dat wij uit de kast komen, begint voor familie en vrienden pas het verwerkingproces.'

Acceptatie vragen, is niet het eerste doel, zegt Fil. 'In eerste instantie is dat te ver gezocht. Wij moeten geduld hebben. Een sfeer scheppen, waarin het mogelijk is politiek incorrecte dingen te zeggen. Verbinding maken. Laten zien dat we nog altijd diezelfde dochter of zoon, zus of broer zijn.'

In het kader van de viering 400 jaar Nederlands-Turkse betrekkingen bezocht de Amsterdamse wethouder Andrée van Es (Participatie en Burgerschap) vorig jaar Istanbul. Daar viel haar oog op een foldertje van Listag, een netwerk van familie en vrienden van ouders van lhbt'ers (lesbiënnes, homo's, biseksuelen en transgenders).

In haar werk wordt ze nogal eens geconfronteerd met 'hartverscheurende verhalen' van jongeren die niet uit de kast durven komen. 'Ze zeggen dat ze dat hun ouders niet willen aandoen', vertelde een geëmotioneerde Van Es donderdag in het Rozentheater.

Ze besloot een delegatie van Listag naar Amsterdam te halen en zal lhbt'ers, samen met het COC, helpen bij de opzet van een dergelijke organisatie. De vertoning van My Child was de kick-off.

Van Es hoorde hartverscheurende verhalen

undefined