'Ik heb nooit iemand gezien die precies op mij lijkt'
Welke rol speelt afkomst in Nederland? Dat onderzoekt de Volkskrant in een reeks interviews. Presentator Eva Cleven (30): 'Ik dacht nooit: voor diversiteit moet je bij mij zijn.'
Eva Cleven komt net van de kapper. De Amsterdamse kapper waar ze op haar 12de al vanuit Wageningen heen reisde. 'Mijn moeder had geen idee. Ze kamde het, maar in het midden groeide een soort keiharde dreadlock. Ik wilde lang en steil haar hebben. Als we in Wageningen naar de kapper gingen, konden ze niets anders doen dan er een groot stuk af knippen. Andere kinderen waren bang voor de tandarts, ik had twee keer per jaar huilbuien als ik naar de kapper moest.'
Waarom draag je het nu zo?
'Uiteindelijk had ik dat steile haar, alleen dacht ik: dit ben ik niet. Wat in mijn haar zat was chemisch. Een paar jaar geleden bedacht ik dat ik mijn eigen textuur wilde zien. Het voelt alsof ik me niet meer hoef te verschuilen achter iets wat ik niet ben.'
Wat deed je in Wageningen?
'Daar wonen mijn ouders, ze komen uit Limburg en adopteerden me toen ik 3 maanden was. Ik ben geboren in Israël, in Beër Sjeva, ze hebben me opgehaald bij een weeshuis in Haifa. Van mijn biologische moeder weet ik dat ze een bedoeïen is, een nomade. En dat ze 17 was toen ik werd geboren. Wanneer ik naar andere mensen kijk die daarvandaan komen, denk ik dat mijn roots liggen in Eritrea, Somalië, Ethiopië, die kant op. Op straat word ik soms aangesproken in een taal die ik niet spreek. Dat gebeurt door mensen uit een van die landen.'
Eva Cleven
(Israël, 1986) is dj bij radio-zender FunX en sinds oktober presentator van Het klokhuis. Ook presenteerde ze het Gouden Kalveren Gala en, samen met Twan Huys, de laatste seizoens-presentatie van de NPO. Eva Cleven is een van de drie genomineerden voor de Philip Bloemendal Prijs voor jonge presentatoren. De prijs wordt op 8 december uitgereikt. Ook is ze in de categorie Aanstormend Talent genomineerd voor een Marconi Award, een prijs voor vakmensen bij de radio.
Word je ook aangesproken door Israëli's?
'Nee. Als ik vertel dat ik daar ben geboren, zie ik wel dat hun ogen beginnen te glimmen. Ik ben er nooit meer geweest, ik wil het nog een keer leren kennen. Alles wat ik over dat land hoor, gaat over oorlog en conflict, ik heb er niet echt een gevoel bij.'
Hoe was het om geadopteerd te zijn?
'Ik heb nooit iemand gezien die precies op mij lijkt. Voor mij is het fascinerend hoe uiterlijke kenmerken in een familie worden overgedragen. Ik vind dat ik een tof verhaal heb. Niemand anders die ik ken, heeft zo'n verhaal. In Wageningen woonden veel witte hoogopgeleide mensen die bezig waren met landbouw. Weinig donkere kinderen. Daar had ik geen last van, ik ben niet op mijn mondje gevallen. Op de basisschool zat een Surinaams meisje met wie ik veel optrok. Was dat omdat we dezelfde kleur hadden of vonden we elkaar leuk? Ik weet het niet.
'Altijd werd ik aangesproken op mijn uiterlijk, alleen begreep ik dat niet, ik zie mezelf als een Nederlander die toevallig is geboren in het buitenland. Ik ben blij met mijn uiterlijk, op sommige dagen vind ik het zelfs prachtig en ik zou er niet anders uit willen zien. Maar op straat worden aangesproken door asielzoekers die vonden dat ik bij ze hoorde, dat was ingewikkeld voor een 8-jarige.
'Ik voelde me niet anders en toch werd ik zo gezien. Met mijn ouders klets ik daarover, ik heb het ze echt moeten uitleggen. Ze kennen de verhalen, maar ze kunnen niet weten hoe het is om mijn schoenen te staan. Niets dramatisch of zo, gewoon: hoe mijn leven is. Ik ken beide kanten, ik weet hoe het voelt om een Nederlander te zijn en ik weet hoe de andere kant voelt. Als je het rationeel kunt begrijpen, maar niet uit je eigen ervaring kunt invoelen, blijft het lastiger om empathisch te zijn. Ik vind dat mijn ouders moeten weten hoe het zit. Heel Nederland eigenlijk.'
Nederlands
'In het buitenland. Wij zijn directer. En zij beleefder.'
Bedoeïens
'Ik vind het fijn om op reis te zijn. Dan denk ik: het komt vast doordat ik bedoeïens ben. Maar er bestaan meer mensen die van reizen houden.'
Eten
'Houtovenpizza met buffelmozzarella.'
Partner
'Ik heb altijd Hollandse vriendjes gehad. Nu ook. In mijn ogen hebben we dezelfde cultuur, dezelfde afkomst.'
Mohammedcartoons
'De intentie is belangrijk. Je moet hem niet tekenen om te provoceren of te kwetsen. Verder: een tekening van Mohammed, why not? Maar ik kan niet invoelen hoe andere mensen dat beleven.'
De NPO wil diverser worden. En jij mag daar nu programma's presenteren. Zie je een verband?
'Ik ben niet bij hun vergaderingen, ik weet niet wat de beweegredenen zijn om mij zo veel kansen te geven. Daar zou ik wel een keer bij willen zitten, hoe gaat het nu echt? Ik heb niet het idee dat ik hier alleen ben gekomen omdat ik een donkere vrouw ben. Voor mijn gevoel zou ik deze kansen ook krijgen als ik er anders uitzag.
'Tot nu toe gaat het me makkelijk af bij de NTR en de VPRO, het is niet alsof ik een cultuurshock beleef. Dat is het rare: ik vind niet dat ik anders in elkaar zit dan de mensen met wie ik werk. Ik heb altijd op Nederlandse scholen gezeten, tussen Hollandse kinderen, ik heb alle feestdagen gevierd. Pas bij FunX kwam ik tussen mensen met allemaal verschillende afkomsten te werken.
'Het was niet zo dat ik zelf dacht: voor diversiteit moet je bij mij zijn. Ik weet niet wat ze bij de NPO zien als ze naar mij kijken. Natuurlijk weet ik dat diversiteit daar een dingetje is. Wat ik grappig vind: als ze mij vragen of ik nog iemand ken. Alsof ik een blik zwarte vriendinnen op voorraad heb die er allemaal uitzien zoals ik en toevallig dezelfde ambities hebben.'
In gesprek
Schrijver Robert Vuijsje (Alleen maar nette mensen, Beste vriend) interviewt voor V Nederlanders over de rol die afkomst speelt in hun leven. Mede gebaseerd op deze serie verscheen begin dit jaar zijn boek Kaaskoppen. Hij spreekt onder anderen nog met acteur Hakim Traïdia (Algerijns) en rapper Frenna (Ghanees). Lees hier de vorige interviews terug.
