Reportage
'Ik ben een uitdager, geen terrorist'
Tijdens de laatste dag van het proces tegen 46 Syrië-strijders mocht Fouad Belkacem (Sharia4Belgium) eindelijk zijn zegje doen. 'Het is toch niet raar dat de jongens weg willen.'
'Meneer de voorzitter, u mag van mij denken wat u wil. Ik ben misschien een uitdager, een provocateur. Maar een terrorist, dat is een paar bruggen te ver. Ik ben geen terrorist, ik heb het nooit willen zijn en ik zal het ook nooit worden. Ik heb nooit jongens willen sturen naar Syrië of naar waar dan ook.'
Fouad Belkacem is in zijn element. Hij staat voor de rechter, met een lange baard, een geleerd brilletje op zijn neus en een brede, lederen buikriem waaraan zijn handboeien vastzitten. Eindelijk mag hij zijn zegje doen; mag hij zijn retorische talent, waarmee hij ooit jongeren overtuigde zich bij Sharia4Belgium aan te sluiten, nog eens tonen. Hij spreekt vlot, snedig en beheerst.
Het is de laatste zitting van het grote terreurproces in België, waarin Belkacem en 45 Syriëstrijders terechtstaan voor lidmaatschap van een terroristische organisatie. Volgens het Belgische Openbaar Ministerie heeft Sharia4Belgium, onder leiding van Belkacem, jongeren geronseld, gehersenspoeld en aangespoord om naar Syrië te trekken.
Geen smoking gun
Justitie heeft hoog ingezet, maar het is de vraag of het die inzet kan waarmaken. Want zoals de advocaten van de verdachten keer op keer benadrukken: het OM heeft geen smoking gun. Geen oproep van Belkacem aan zijn discipelen om naar Syrië te vertrekken, geen vliegtickets, geen wapens. Alleen een gigantische verzameling verklaringen en uitspraken - bijna 40 duizend pagina's - die samen, aldus het OM, het beeld van een terreurorganisatie schetsen.
'Het OM gooit alles bij elkaar', reageert Belkacems advocaat John Maes woensdag in het Antwerpse Justitiepaleis. Dat zijn cliënt regelmatig met de grenzen van de vrijheid van meningsuiting flirt, wil de advocaat gerust erkennen. En dat Belkacem die grenzen een aantal keer ferm overschreed en daarvoor veroordeeld werd voor aanzetten tot haat en geweld, noemt hij zelfs terecht.
'Maar hij heeft er jongeren nooit toe aangespoord naar Syrië te vertrekken', zegt Maes in zijn repliek. 'Ik denk dat in dit dossier andere agenda's spelen. Meneer Belkacem is de luis in de pels van de Belgische maatschappij en een luis moet je proberen te verwijderen. Blijkbaar heiligt het doel de middelen.'
Volgens Maes moeten ook de vele belastende getuigenissen met een korrel zout worden genomen. De ouders van Syriëstrijders hebben getuigd hoe ze hun kinderen onder invloed van Sharia4Belgium zagen radicaliseren. Ook Syriëstrijders hebben na hun terugkeer aan de politie toegegeven dat ze zonder de charismatische Belkacem nooit naar het strijdtoneel zouden zijn vertrokken.
Justitie: 99 procent van Sharia4Belgiumleden is naar Syrië afgereisd
De 46 verdachten in het grootste terreurproces van België worden verdacht van lidmaatschap en/of leiderschap van een terroristische groepering. De leden riskeren 5 jaar cel, de leiders 15 jaar. De beklaagden maakten allemaal deel uit van Sharia4Belgium, opgericht in maart 2010 en ontbonden in oktober 2012. Volgens het OM rekruteerde, indoctrineerde en trainde Sharia4Belgium jongeren met het oog op de omverwerping van bestaande politieke regimes en de vestiging van een islamitische staat.
Justitie heeft geen direct bewijs dat Sharia4Belgium een terreuraanslag wilde plegen, maar probeert met indirecte bewijzen aan te tonen dat Sharia4Belgium de structuur, ideologie, activiteiten en doelstelling van een terroristische organisatie had. Zo keken de leden samen naar filmpjes van onthoofdingen, hielden ze wekelijkse lezingen en poseerden ze met kalasjnikovs. Volgens justitie is 99 procent van de Sharia4Belgiumleden naar Syrië afgereisd.
Van de 46 verdachten zijn er slechts negen komen opdagen tijdens het twee maand durende proces. De anderen vechten nog in Syrië, negen van hen zijn vermoedelijk gesneuveld.
Ingetrokken getuigenissen
Maar tijdens het proces hebben die teruggekeerde Syriëstrijders hun bezwarende getuigenissen over hun vroegere leider weer ingetrokken. Alleen de befaamde bekeerling Jejoen Bontinck, die vier jaar cel riskeert, bleef bij zijn belastende verklaringen, maar hij wordt weinig betrouwbaar geacht. Op deze laatste zittingsdag komt hij zelfs niet opdagen.
Het maakt dat de rechtszaak nog alle kanten op kan, zeker met een terrorismewetgeving die in Europa nog volop aan de praktijk moet worden getoetst. Dat maakt het OM en de advocaten van de verdachten duidelijk zenuwachtig. Ze beschuldigen elkaar van 'leugens' en 'manifeste onwaarheden', heffen hun armen en schudden theatraal het hoofd.
Dan is het aan Belkacem zelf, hoofdpersonage van het proces, om een verklaring af te leggen. 'Wij wilden met Sharia4Belgium gewoon ons geloof verduidelijken. Maar wij zijn gemarginaliseerd en gecriminaliseerd. Elke keer als we flyers gingen uitdelen, werden we aangehouden. Onze bankrekeningen werden afgesloten. Zelfs ouders van jongeren werden geïntimideerd.'
'Dan is het toch niet raar dat jongeren zeggen: we willen weg uit dit land, we gaan naar Syrië. Ik heb dat niet gewild, ik had liever dat ze hier waren gebleven om hun boodschap te verkondigen. Moet ik daarvoor nu gelyncht worden? Moet ik daarvoor aan de Belgische bevolking als een grote boeman worden voorgesteld?'
De verdachten hebben allen vrijspraak gevraagd. De rechtbank doet uitspraak op 14 januari.
