IJsplaat bij Zuidpool brokkelt over lengte van 70 kilometer af
Het ijs aan de Argentijnse kant van Antarctica is op drift geraakt. Argentijnse onderzoekers hebben, zo meldt het persbureau Reuter, op de Larsen-ijsplaat een zeventig kilometer lange scheur gezien....
Van onze milieuredactie
AMSTERDAM
Eind februari is in hetzelfde gebied al een grote ijsberg losgekomen. De Britse Antarctische Dienst meldde toen dat een klomp ijs van grofweg 80 bij 40 kilometer (een gebied zo groot als Noord- en Zuid-Holland) en tweehonderd meter dik afbrak. Hierdoor is het James Ross Eiland voor het eerst per schip bereikbaar geworden.
Dit soort fenomenen is volgens gletsjer-deskundige prof. J. Oerlemans van de Universiteit Utrecht gewoon, maar altijd spectaculair. Over de ijsberg heeft hij wel gehoord, maar van de enorme scheur niet.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen de ijskap, die op het land ligt, en de ijsplaat, die op zee drijft. Voortdurend valt er sneeuw op de kap en die massa dijt uit met een snelheid van soms enkele honderden meters per jaar richting zee. Daar gaat de bevroren sneeuw drijven, maar maakt nog wel contact met de kap.
Dat aangroeien kan niet eeuwig doorgaan. Daarom breken er regelmatig stukken ijs van de plaat af die als ijsberg gaan drijven. Soms scheuren hele stukken van de plaat af, zoals nu op grote schaal aan de gang lijkt volgens de berichten uit Argentinië.
In 1986 ontstond voor het laatst een grote ijsberg bij Antarctica, toen een gebied van 13 duizend vierkante kilometer (vier keer zo groot als die van dit jaar) losraakte. Dit brak later in drieën en gaf de wetenschappelijke wereld de mogelijkheid te kijken hoe ijsbergen door de zeestroming worden verplaatst. Delen dreven naar de Atlantische Oceaan en resten zijn op 36 graden zuiderbreedte (ter hoogte van Buenos Aires) aangetroffen.
Bij het op drift raken van grote ijsmassa's volgt steevast de discussie of dit het gevolg is van het versterkte broeikaseffect, waardoor de aarde opwarmt als gevolg van het verstoken van fossiele brandstoffen als olie, kolen en gas. Oerlemans weet het niet. Uitspraken daarover noemt hij speculatief.
Feit is dat het in het zuidpoolgebied de laatste zestig jaar iets meer dan twee graden Celsius warmer is geworden, maar over de precieze oorzaak daarvan hebben de wetenschappers nog geen zekerheid.
De onderzoekers houden de ijskap van Antarctica nauwlettend in de gaten. Er ligt 90 procent van de hoeveelheid zoet water van de wereld opgeslagen. Als deze kap zou smelten, wat hoogst onwaarschijnlijk is, stijgt het zeeniveau op aarde met meer dan zestig meter. Het smelten van kleinere stukken kan al aanzienlijk bijdragen aan een stijging van de zeespiegel.
