Iedereen mag helpen klussen, behalve de Poolse vrienden

Hilversum, 12 augustus 2003: Op het oprijpad naar een huis in Hilversum staat een busje met een Pools kenteken. In het huis zijn drie mannen en een vrouw driftig aan het klussen. Kat-in-het-bakkie, denkt de langsrijdende Arbeidsinspectie: hier zijn Poolse bouwvakkers illegaal aan het werk.

De inspecteurs gaan naar binnen. De vier klussers blijken inderdaad een Pools paspoort te hebben en geen arbeidsvergunning. Ze worden nog dezelfde middag op het vliegtuig naar Polen gezet. De twee eigenaren van het huis , krijgen de standaardboete van ieder 2200 euro (550 euro per Pool).

Het stel - midden dertig - weigert echter te betalen. Anderhalf jaar later staan beiden voor de politierechter in Amsterdam. De Polen waren vrienden, betogen ze, die ze ooit in Duitsland hadden ontmoet. Toen de Polen op vakantie kwamen naar Nederland, boden ze aan te helpen. Dat moet kunnen, toch? 'Zeker vijftig vrienden hebben ons geholpen. Ze kregen er niets voor, behalve eten en drinken dan.' De Arbeidsinspectie had geconcludeerd dat de Polen 6 euro per uur kregen, maar dat is volgens het stel onjuist. 'Zelfs de reis hebben ze zelf betaald.'

De politierechter gelooft er niets van. 'Als ze op vakantie waren, dan hadden ze toch wel wat beters te doen dan aan uw huis klussen, naar Madame Tussauds bijvoorbeeld?' En waarom begonnen ze al om acht uur? 'Al onze vrienden begonnen om acht uur', betoogt de vrouw met verve, 'zodat we rond het middaguur naar het meer konden . Met onze Poolse vrienden zijn we later ook naar Madame Tussauds gegaan.'

Het stel heeft foto's van hun bruiloft meegenomen, waarop de Polen ook te zien zijn. Heeft de rechter meer bewijs nodig? 'Het waren zeker geen professionele bouwvakkers', vervolgt ze. 'Het stucwerk, bijvoorbeeld, is scheef.'

De officier van justitie en politierechter zijn intussen aan het twijfelen gebracht. Het is natuurlijk mogelijk dat iemand Poolse vrienden heeft. 'Het is jammer dat de Polen niet zijn verhoord', zegt de rechter. 'Aanvankelijk geloofde ik er geen bal van', begint de officier haar afsluitend betoog. 'Nu wil ik u best geloven.' Het blijkt alleen niets uit te maken. Ook als de Polen vrienden waren van het echtpaar, waren ze in overtreding. 'De definitie wat een werkgever en wat een werknemer is, is opgerekt', legt de officier uit. 'Dit omdat er allerlei constructies werden bedacht om toch Polen in dienst te nemen.' Sindsdien is een meehelpende vriend formeel een werknemer en een vriend van buiten de EU heeft dus een vergunning nodig. 'U mag al uw vrienden uitnodigen om te komen klussen, maar geen Polen.'

Het stel reageert verbaasd. 'Wij konden dit niet weten', zegt de vrouw. Mijn Poolse vriendin komt me nog steeds vaak helpen. Dat mag dus ook niet?' De officier schudt haar hoofd. De rechter is ook onverbiddelijk. 'Ik vind het nog steeds onaannemelijk dat ze om niet werkten.'

De boete voor het stel wordt wel gehalveerd: 1100 euro per persoon. Schrale troost: de boete voor het illegaal tewerkstellen van Polen is onlangs fors verhoogd. Zou de Arbeidsinspectie het echtpaar nu betrappen, dan was het per Pool vierduizend euro kwijt.